🗞️ Zdemaskowani

CZWARTEK, 05.10.2023 | 1492 słowa, 5m 38s lektury

CYFERKI

🎥💊 11.9 mln widzów

Znachor jest najpopularniejszym polskim filmem na Netflixie i drugą nieanglojęzyczną pozycją na platformie globalnie, pod kątem liczby odtworzeń.

🕴🏽💰73 miliardy dolarów

Wartość globalnych inwestycji Venture Capital w zeszłym kwartale. Inwestycje w startupy są na najniższym poziomie od Q2 2020 i wybuchu pandemii.

🪧🏥 75 tys. pracowników

W Stanach wystartował kolejny strajk. Związek zawodowy pielęgniarek, pielęgniarzy i techników rozpoczął największy protest w historii amerykańskiej służby zdrowia.

🏗️🔻-20.1% rdr.

Budowa nowych mieszkań spadła w tym roku w porównaniu z analogicznym okresem z 2022. Duży popyt na mieszkania, podkręcony kredytami 2%, oraz niska podaż skutkują rekordowymi cenami w największych miastach Polski.

POLITYKA

Amerykański rząd na kolanach

Naprawdę nie warto być chorągiewą w towarzystwie. Właśnie przekonał się o tym trzeci najpotężniejszy polityk w USA.

O co chodzi: w nocy z wtorku na środę po raz pierwszy w historii Stanów Zjednoczonych ze stanowiska odwołany został speaker Izby Reprezentantów — Kevin McCarthy.

• To trzecia w hierarchii pozycja w amerykańskim rządzie, tuż po prezydencie i wiceprezydencie.

• Speaker jest odpowiedzialny za obrady niższej izby Kongresu, czyli odpowiednika naszego sejmu. Po wykopaniu McCarthy’ego rząd jest tymczasowo sparaliżowany i nie może uchwalać nowych ustaw, aż do wybrania jego następcy.

To może trochę zająć, gdyż Republikanie, którzy mają w tej izbie minimalną większość, żyją obecnie ze sobą w takiej harmonii, jak Zbigniew Ziobro ze Zbigniewem Stonogą.

O co poszło: McCarthy poniekąd sam wydał na siebie wyrok, idąc najpierw na dalekie ustępstwa wobec własnej partii, a następnie wobec wrażych jego ugrupowaniu Demokratów.

• Żeby ugłaskać republikańskich kongresmenów i zgarnąć stołek speakera, umożliwił, żeby głosowanie nad odwołaniem go ze stanowiska odbyło się po wniosku zaledwie jednego członka izby.

• Następnie, pełniąc już rolę speakera, negocjował kompromisowe umowy z Demokratami, co wybitnie triggerowało trumpistów z ramienia partii Republikańskiej.

To właśnie jeden z tych przyjemniaczków doprowadził do upadku McCarthy’ego. Kongresmen z Florydy, Matt Gaetz, który był jego zagorzałym krytykiem od samego początku kadencji, wystosował w tym tygodniu wniosek o odwołanie speakera.

• Demokraci długo się nie zastanawiali — zgodnie zagłosowali za wyrzuceniem republikańskiego przywódcy, do czego wystarczyły im głosy zaledwie 8 Republikanów.

Co dalej: trwają gorączkowe poszukiwania odpowiedniego kandydata na przejęcie stanowiska, choć nie wiadomo dokładnie ile ten proces może potrwać.

• Kongres jest teraz niczym para nastolatków, która pierwszy raz zabiera się do tematu — sytuacja nie ma historycznego precedensu, więc nikt do końca nie wie, jak powinien się zachować.

Tymczasowy paraliż amerykańskiej administracji nie wróży nic dobrego dla Ukrainy. Po uchwaleniu ostatniej wersji budżetu rząd miał rozpocząć prace nad nowymi pakietami wsparcia dla naszych sąsiadów, które teraz odsuwają się w czasie na bliżej nieokreślony termin.

4 WAŻNE RZECZY™

1. 🇺🇦 Negocjacje akcesyjne coraz bliżej

Według źródeł POLITICO Unia Europejska szykuje się do rozpoczęcia rozmów na temat przyjęcia Ukrainy do wspólnoty, które mają wystartować już w grudniu tego roku.

• Według nieoficjalnych szacunków przez pierwsze 7 lat członkostwa w UE Ukraina powinna otrzymać nawet 186 mld euro w dotacjach.

Wejście do Unii wiąże się ze spełnieniem szeregu warunków wokół praworządności, poziomu korupcji i gospodarki. Obecnie Ukraina spełnia 2 z 7 głównych wymogów.

2. 🇵🇱 Stopy procentowe w dół

W środę Rada Polityki Pieniężnej obniżyła bazową stopę referencyjną w Polsce o kolejne 0.25 pb. do poziomu 5.75% w skali rocznej.

• Taki poziom obniżki był oczekiwany przez znaczną większość ekonomistów, więc tym razem obyło się bez niespodzianek.

• Decyzja jest tłumaczona solidnym spadkiem inflacji we wrześniu, do poziomu 8.2%, w porównaniu z sierpniowym 10.1%.

Kurs złotego był w miarę stabilny po ogłoszeniu i nie zaliczył dużych spadków względem euro i dolara.

3. 🇮🇷 Iran zbroi obie strony konfliktu…

…poniekąd. Stany Zjednoczone ogłosiły przekazanie Ukrainie 1.1 miliona nabojów do ręcznych karabinów, takich jak AK47, które wcześniej skonfiskowały Iranowi.

• Broń została przechwycona z niewielkich łodzi rybackich, którymi Iran szmuglował naboje dla rebeliantów Huti, walczących w wojnie domowej w Jemenie.

• Sam Iran jest jednym z ostatnich dostawców objętej sankcjami Rosji, która kupuje od nich kluczowe dla przebiegu wojny drony.

4. 🇮🇳 Atak na media w Indiach

We wtorek doszło do aresztowań i przeszukiwania domów pracowników NewsClick — serwisu informacyjnego, który krytykował indyjskie elity i niektóre poczynania rządu.

• Jeden z redaktorów publikacji został aresztowany, a szersza koalicja mediów wystosowała otwarty list do wymiaru sprawiedliwości Indii z prośbą o interwencję.

• To kolejny przykład szykanowania mediów w Indiach. Od objęcia władzy przez obecnego premiera, Narendrę Modiego, Indie spadły w rankingu wolności mediów ze 140 na 161 pozycję (wśród 180 krajów). Są teraz poniżej m.in. sąsiedniego Pakistanu.

KLIMAT

Kawa 2.0

Jest jeden obszar biotechnologii, który z pewnością zyska więcej sympatyków niż mięso hodowane z komórek — nowe gatunki kawowców.

Dla kontekstu: rośliny, których pestki lubimy prażyć, mielić, zaparzać i wzbogacać serduszkiem z mleka migdałowo-orkiszowego — są zagrożone wyginięciem.

• Uprawa kawowców w tzw. Pasie Kawowym (Ameryka Południowa i część Afryki oraz Azji Południowo-Wschodniej) może stać się niemożliwa w ciągu kilku dekad.

• Rosnąca tam Arabica — ulubiona odmiana ludzi pod kątem parzenia kawy — ma bardzo specyficzne wymagania co do temperatury, wilgotności i nasłonecznienia.

Ze względu na galopujące globalne ocieplenie idealne warunki klimatyczne w Pasie Kawowym stają się melodią przyszłości.

• Plantacje muszą zmagać się z coraz wyższymi temperaturami, a według niektórych szacunków obszary nadające się do uprawy Arabiki skurczą się o 50% do roku 2050.

Co począć: nad tym pytaniem głowią się od lat najwięksi kawowi gracze na świecie, a w tym Starbucks.

• Sieć jest odpowiedzialna za zakup ~3% całej kawy produkowanej na świecie.

Od 10 lat naukowcy Starbucksa prowadzą eksperymenty z mieszaniem i modyfikowaniem istniejących odmian kawowca na Hacienda Alsacia — firmowej farmie, położonej na zboczach wulkanu Poás w środkowej Kostaryce.

• Owocem eksperymentów jest 6 nowych odmian rośliny, które są bardziej odporne na gorętszy i suchszy klimat oraz dają plon w cyklu dwuletnim — a nie trzy-czteroletnim jak większość hodowanych obecnie gatunków.

• Według firmy nowe, bardziej odporne odmiany nie wpłyną negatywnie na walory smakowe samych ziaren kawy. Szereg innych organizacji, a w tym World Coffee Research przyznały, że monitorują postępy Starbucksa i też rozważają wykorzystanie ich rozwiązań.

Co dalej: opracowanie nowych rodzai kawowca to nie koniec wyzwania. Teraz Starbucks musi do nich przekonać sporą część ze swoich 400 tys. dostawców — głównie niewielkich farm rozsianych po trzech różnych kontynentach.

NEWSROOM

Spoiler Alert

Teorie illuminati zaczynają nabierać sensu, gdyż w tym samym momencie do medialnego obiegu wraca Banksy i twórca Bitcoina — Satoshi Nakamoto.

• W UK rusza rozprawa o zniesławienie artysty Andrew Gallaghera, w której oskarżonymi są: Robin Cunningham, od lat podejrzewany o bycie Banksym oraz firma Pest Control Ltd., oficjalny diler prac Banksy’ego. Oskarżeni będą zeznawać pod przysięgą i mogą zostać zmuszeni do wyjawienia tożsamości najsłynniejszego graficiarza na świecie.

• Tymczasem na Twitterze po raz pierwszy od 2018 roku pojawił się tweet z konta @satoshi, które może — ale nie musi — należeć do tajemniczej postaci, która w 2009 roku przedstawiła światu koncept kryptowaluty.

Co to wszystko znaczy, jeszcze nie wiemy, ale pozdro dla kumatych 👁️.

Kiedyś to było

Naukowcy zabrali się w końcu za wytłumaczenie, dlaczego Panteon i Macchu Picchu wyglądają po kilku tysiącach lat lepiej niż mieszkania w nowych ośkach na Białołęce, rok po oddaniu do użytku.

• Wszystkiemu winny jest beton — obecne techniki produkcji surowca, choć skuteczne przy masowej skali, nie umywają się do długowieczności metod stosowanych przez Rzymian, Majów i (starożytnych) Chińczyków.

• Wśród składników, które stosowano w przeszłości, a które pomijane są dzisiaj, znaleziono: korę drzewną, pył wulkaniczny, a nawet ryż i ludzki mocz.

Konieczność remontowania lub przebudowy współczesnych budynków po zaledwie 50 latach użytkowania staje się coraz większym problemem gospodarczym i środowiskowym.

• Budowlanka odpowiada dzisiaj za 1/3 globalnych emisji CO2, a sama produkcja cementu stanowi 7%.

Wyniki ukończonych w tym roku badań mają prowadzić do tworzenia trwalszych materiałów i zmniejszenia wpływu budownictwa na środowisko.

Słabo z piwem w Rosji

W lipcu Rosjanie przejęli prywatne zakłady Carlsberga i ogłosili, że przekazują je pod zarząd organów państwowych, de facto nacjonalizując browary zagranicznej firmy.

• Teraz Carlsberg wraca z odpowiedzią — wycofuje licencje na produkcję wszystkich swoich marek w browarach należących do przejętej spółki.

• Od 1 kwietnia przyszłego roku w Rosji nie będzie już produkcji piw takich jak Tuborg, Kronenbourg 1664, Somersby, czy Zatecky.

Choć Carlsberg ogłosił w marcu 2022, że wycofa się z kraju, do dzisiaj prowadzi działalność w Rosji. Odebranie licencji na lokalną produkcję powinno w końcu doprowadzić do całkowitego wyjścia firmy z Rosji.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Biedny Trump. Donald zubożał do tego stopnia, że wypadł z listy 400 najbogatszych Amerykanów.

• Coraz trudniej palić w UK. Rishi Sunak planuje wprowadzić prawo, które na zawsze zakaże sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom urodzonym po roku 2009.

• Jeszcze więcej produktywności. Zoom rzuca wyzwanie Google Docsom i Notion, wprowadzając własny zestaw produktów do dokumentacji i zarządzania projektami.

• Kolejny Nobel za szalone rzeczy. Tym razem nagrodę w dziedzinie chemii zgarnęli naukowcy, którzy odkryli kropki kwantowe — coś co najwyraźniej ułatwia rozwój nanotechnologii.

• Myszka Miki z jointem, Kubuś Puchatek z shotgunem. Nowa funkcja w aplikacjach Meta — naklejki generowane przez AI — ma dość luźne zabezpieczenia i pozwala na tworzenie pikantnych treści.