🗞️ Wszyscy na wszystkich

PIĄTEK, 19.01.2024 | 1732 słowa, 5m 41s lektury

CYFERKI

🏡🇵🇱 87.2% społeczeństwa

Odsetek Polaków mieszkających we własnych domach i mieszkaniach. Wynik znacznie przewyższa unijną średnią na poziomie 69%, która jest zaniżana przez najbogatsze państwa wspólnoty.

📲🔍 2230 źródeł

Według najnowszych badań Facebook wykorzystuje średnio ponad 2 tys. zewnętrznych podmiotów, by zbierać dane osobowe o pojedynczym użytkowniku.

📺💪🏽 33% udziału w rynku

Netflix wciąż dominuje na polskim rynku streamingu, podczas gdy drugie HBO Max ma zaledwie 15% udziału, ścigane przez Prime Video (12%) i Disney+ (11%).

🌎🇮🇱 -18.5% poparcia

Przeprowadzony w 43 krajach sondaż Morning Consult wskazuje, że coraz mniej społeczeństw na świecie ma pozytywną opinię o Izraelu.

ŚWIAT

Stare Chiny zwalniają

W tym tygodniu sternicy Państwa Środka mogli strzelać korkami od wyjątkowo gorzkich szampanów, gdyż ich kraj dorobił się problemu wybitnie pierwszego świata — wymierającego i starzejącego się społeczeństwa.

O co chodzi: Chiny odsłoniły kluczowe dane za 2023: dynamikę wzrostu PKB i bilans narodzin/śmierci odnotowanych w pierwszym roku otwarcia gospodarki po najdłuższym na świecie okresie covidowych lockdownów.

• Gospodarka jeszcze w miarę się trzyma, a w porównaniach nominalnych może nawet zawstydzać państwa zachodu.

• Natomiast demografia zaczyna już przypominać byłe gwiazdy polskich mediów publicznych — płaci za grzechy przeszłości.

W cyferkach: podsumowując ten artykuł jednym zdaniem: gospodarka urosła o 5.2%, a populacja skurczyła się o 2 miliony ludzi.

• Wzrost PKB zatrzymał się na granicy dopuszczalnego minimum — tym bardziej że kraj nadrabiał za historycznie słaby rok 2022, w którym gospodarka urosła o zaledwie 3%, najwolniej od lat 70.

Kryzys demograficzny to jednak zupełnie inna historia, zwłaszcza że pojawia się w Chinach o kilka dekad wcześniej, niż zakładano we wszystkich prognozach.

• Na 9.02 mln dzieci urodzonych w 2023 (o 500 tys. mniej niż przed rokiem) przypadło 11 mln śmierci.

• Chiny mają teraz największą ilość emerytów na świecie.

Obserwowane dzisiaj problemy z dzietnością są naturalnie pokłosiem głośnej polityki jednego dziecka, prowadzonej w latach 1980-2015. Ta trwale zmieniła kształt chińskiego społeczeństwa i zbiegła się w czasie z okresem niespotykanego w historii rozwoju gospodarczego lat 90 i wczesnych 2000, w których Chiny dołączyły do USA jako druga superpotęga świata.

• Od tego czasu kraj, już pod rządami Xi Jinpinga, zdążył podnieść limit dzieci per małżeństwo do dwóch w roku 2016 i trzech w 2021.

• To bynajmniej nie podbiło liczby urodzeń do średniej 2.1/para, która wg. analityków jest niezbędna dla zbalansowanego rozwoju społeczeństwa.

• Wreszcie w kwietniu zeszłego roku Indie wyprzedziły Chiny jako najludniejszy kraj na świecie, przejmując tytuł, który Państwo Środka dzierżyło wg. większości źródeł od ponad 2000 lat.

Co dalej: rozkręcający się kryzys demograficzny już niedługo zacznie odbijać się na gospodarce.

• 2023 był w dużej mierze uratowany odbiciem w przemyśle i konsumpcji, które zniwelowały chwiejne sektory nieruchomości i inwestycji na rynkach kapitałowych.

• Starzejące się społeczeństwo prowadzi jednak do nieuniknionych spadków siły roboczej niezbędnej w przemyśle i mniejszej aktywności w nieruchomościach, które od lat były głównym filarem wzrostów gospodarczych.

Wybrany na bezprecedensową trzecią kadencję Xi Jinping może zatem już niebawem rozglądać się za nowym sposobem wypełnienia kontraktu społecznego z Chińczykami, którzy do dzisiaj akceptują rządy komunistów w zamian za bogacenie się społeczeństwa.

• A tutaj niestety wygodnym kandydatem staje się kwestia Jednych Chin i raz na zawsze uporządkowania kwestii Tajwanu.

WAŻNE RZECZY™

🪢🤯 Update z Bliskiego Wschodu

Większość już chyba wytłumaczyliśmy na infografice powyżej, ale dla porządku:

• Iran i Pakistan atakują się nawzajem z powietrza, po tym, jak ci pierwsi zbombardowali pakistańskie tereny, które miały przynależeć do antyszyickich bojówek terrorystycznych. Wymiana ognia nie przeszkadza obu krajom prowadzić jednocześnie wspólnych ćwiczeń wojskowych w Zatoce Perskiej.

• Amerykańskie siły po raz kolejny uderzyły w bazy wojskowe Hutich w Jemenie, próbując udaremnić wystrzelenie większej ilości rakiet w kontenerowce żeglujące po Morzu Czerwonym.

Tymczasem Financial Times donosi, że szereg krajów arabskich, pod przewodnictwem Arabii Saudyjskiej, pracuje nad wyczerpującą propozycją rozejmu w wojnie Izraela z Hamasem.

• Umowa będzie wymagać ustanowienia państwa palestyńskiego, ale ma gwarantować też Izraelowi normalizację stosunków z najpotężniejszymi państwami arabskimi w regionie.

• To z kolei byłoby największym przełomem dyplomatycznym w tej części świata od czasów Porozumienia Abrahamowego sprzed 4 lat.

🇵🇱🤺 Polityczny walec jedzie dalej

Ze względu na przełożone w zeszłym tygodniu posiedzenie Sejmu polscy politycy mieli niemiłosiernie dużo rzeczy do zrobienia w tym tygodniu. Większość z nich dotyczyła dojeżdżania się nawzajem, a jedna nawet zarządzania krajem.

• Koalicja rządowa uchwaliła budżet na rok 2024, który obejmuje większość tematów planowanych jeszcze przez PiS oraz dodatkowe wydatki, wynikające z obietnic wyborczych. Oczekuje się, że Andrzej Duda odeśle go na zwyczajową naparzankę do Trybunału Konstytucyjnego.

• W pojedynkach personalnych doszło z kolei do: oddalenia wotum nieufności przeciwko ministrowi kultury, pozostawienia Krzysztofa Bosaka na stanowisku wicemarszałka Sejmu — pomimo jego umoczenia w gaśnicową akcję Grzegorza Brauna — i wreszcie zdjęcie z tego ostatniego immunitetu poselskiego, tak aby móc dojechać go w sądzie za rzeczy, które robił i mówił.

Przy okazji: doszło do zatrzymania kolejnego polityka PiSu — tym razem CBA wzięło się za powiązanego z aferą wizową Piotra Wawrzyka.

• Wesoło zaczyna się też robić w spółkach skarbu państwa: CBA miało przetrzepać biura Orlenu (w tym pokoik Obajtka), odwołane zostały władze Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych, a na dniach podobny los może spotkać prezesa GPW.

🪖🇪🇺 NATO zaczyna flex w Europie

W czwartek amerykański generał NATO, Chris Cavoli, ogłosił, że sojusz zbiera 90 tys. żołnierzy na iście harleyowsko nazwane ćwiczenia Steadfast Defender 2024, które potrwają do maja tego roku.

• Inicjatywa ma przetestować (i zademonstrować) procedury koncentrowania sił europejskich, przy jednoczesnym przerzucaniu armii amerykańskiej w strefy konfliktu. Z tej przyczyny jednym z głównych obszarów ćwiczeń ma być Polska, do której kierowane będą jednostki szybkiego rozmieszczania.

• Reszta zajęć będzie organizowana w krajach skandynawskich i bałtyckich, które sojusz obecnie uważa za najbardziej narażony region.

Z ciekawostek — będą to największe ćwiczenia wojskowe sojuszu od czasów Zimnej Wojny. Poprzedni tak dobitny pokaz siły zorganizowano w roku 1988, gdy do manewrów zaangażowano aż 125 tys. żołnierzy.

STÓŁ CZASU

Gdyby tydzień był pigułką…

Temat tygodnia: najważniejsze dotąd wydarzenie roku, czyli wybory na Tajwanie, przebiegło zaskakująco spokojnie.

• Na wyspie władzę utrzymała niechętna Chinom Demokratyczna Partia Postępowa, a stołek prezydencki zgarnął znany z poglądów niepodległościowych William Lai.

• Dopiero wczoraj Chiny zaczęły rozkręcać swoje zwyczajowe szykanowanie, w postaci ćwiczeń lotnictwa i marynarki wojennej niebezpiecznie blisko granic Tajwanu.

Jednocześnie szereg amerykańskich polityków zapowiedziało wizyty dyplomatyczne na wyspie, co w przeszłości wybitnie triggerowało stronę chińską. Relatywny spokój w cieśninie tajwańskiej powinien jednak potrwać do okolic maja, kiedy dojdzie do inauguracji nowego prezydenta.

Szoker: człowiek by pomyślał, że w zeszłym tygodniu Boeing wyczerpał limit pecha, po tym, jak ich samolot rozpadł się w trakcie lotu, a inspekcje wykryły szereg niedociągnięć w setkach innych maszyn.

• Człowiek by się jednak mylił. W środę Anthony Blinken — szef amerykańskiej dyplomacji i jeden z najważniejszych polityków w kraju — utknął w szwajcarskim Davos, po tym, jak… w jego Boeingu 737 wykryto wyciek tlenu z kabiny.

• Od początku roku akcje producenta spadły już o ponad 15%.

Etcetera:

• Trump wygrał pierwsze prawybory w Iowa i już we wtorek będzie starał się powtórzyć sukces w New Hampshire, gdzie sporym poparciem cieszy się walcząca z nim o nominację Nikki Hayley.

• Tesla ogłosiła dwutygodniowe wstrzymanie produkcji w berlińskiej fabryce spowodowane przez brak części, które utknęły na gnębionym przez Hutich Morzu Czerwonym.

• W Europie pojawił się nowy król, po tym, jak Fryderyk X zastąpił na tronie Danii swoją matkę, Małgorzatę II.

NEWSROOM

Apple obniża myto

(Druga) największa firma na świecie wspięła się właśnie na olimpijskie szczyty trollowania, oferując nowy system rozliczeń dla twórców aplikacji dostępnych w ramach App Store.

• Deweloperzy od lat zaciekle walczą o zdjęcie z nich cyfrowego podatku 30% od wszystkich transakcji dokonywanych przez użytkowników — pieniędzy, które do dzisiaj lądują w kufrach Apple i Google.

• Najgłośniejszym przykładem jest Epic Games (twórcy Fortnite’a), który od 4 lat ściga w sądach obu gigantów, domagając się rozbicia ich duopolu na aplikacje mobilne.

W tym tygodniu producent iPhone’ów postanowił więc pójść na daleko idący kompromis…

• …Apple pozwoli na przyjmowanie płatności poza ściągającym swoje 30% App Storem… ale weźmie za ten luksus 27% prowizji i będzie wymagać okresowych audytów finansowych od twórców aplikacji. Na razie nowa polityka ma obowiązywać tylko w Stanach.

Do tej pory największy wrzask podniósł Spotify, który zwrócił się już do brytyjskich urzędów, prosząc o dojechanie Apple, zanim firma wyskoczy z tym samym pomysłem po drugiej stronie oceanu.

Szara eminencja odchodzi z Meta

Znana jako człowiek od brudnej roboty, dorosły w pomieszczeniu i przysłowiowa starsza siostra Zuckerberga zarazem, Sheryl Sandberg ogłosiła wczoraj, że po 16 latach współzarządzania firmą odchodzi Meta.

• Sandberg dołączyła do Facebooka w 2008 roku jako Chief Operating Officer, wnosząc do startupu korporacyjny sznyt, który wcześniej nabyła, skalując biznes reklamowy Google’a z 4 do 4 tys. pracowników w ciągu 6 lat.

• W następnej dekadzie stała się — na równi z samym Zuckerbergiem — synonimiczna z licznymi sukcesami (światowa dominacja Facebooka, przejęcie Instagrama i WhatsAppa) oraz wtopami (skandal Cambridge Analytica, afery wyborcze, naruszanie prywatności danych) firmy znanej dzisiaj jako Meta.

W czerwcu 2022 roku Sheryl wykonała pierwszy krok, przechodząc ze swojej operacyjnej pozycji wewnątrz firmy do rady nadzorczej. Natomiast dopiero teraz całkowicie żegna się z Meta, argumentując, że firma jest w doskonałej pozycji do dalszego rozwoju.

Samochody elektryczne jak stare diesle

Najgorsze co może nas spotkać zimą, kiedy telefon pada na mrozie, to brak opcji zamówienia uberka — szczególnie jeśli nasz samochód elektryczny również właśnie padł na mrozie.

• Z tą niefortunną sytuacją muszą się obecnie zmagać właściciele Tesli np. w Chicago, gdzie temperatury spadły ostatnio w szczytowych momentach do -30 °C.

• To spowodowało olbrzymie problemy z utrzymywaniem stanu baterii, a także ładowaniem samochodów, prowadząc do spektakularnych zatorów na stacjach ładowania.

Ze względu na wolniejsze działanie ładowarek na mrozach oraz konieczność rozgrzania baterii przed przyjęciem odpowiedniego ładunku część podk**wionych kierowców zaczęła zostawiać bezużyteczne samochody na stacjach, zamieniając je w teslowe cmentarzyska.

• Tu warto dodać, że w niektórych miejscach na świecie toczą teraz beczkę ze stereotypów o Amerykanach.

• W Norwegii, gdzie elektryki odpowiadają już za blisko 90% nowo rejestrowanych samochodów, kierowcy mają od dawna rozpykane niezbędne procedury adaptacji baterii do północnych mrozów.

INNE RZECZY

• Elon przyjeżdża. Wg. nieoficjalnych doniesień Musk ma pojawić się w Polsce, odwiedzić muzeum Auschwitz i przegadać o rzeczach z ministrem cyfryzacji.

• Wedel trolluje Republikę. Firma wykorzystuje swoje spoty reklamowe w stacji na wyświetlanie komunikatów przestrzegających przed mową nienawiści.

• Kolejne media padają. Po 30 latach istnienia Pitchfork zostanie wchłonięty przez GQ i przestanie publikować jako osobny tytuł.

• Dokonała się polska Sukcesja. Dosłownie — syn Solorza-Żaka został właśnie prezesem Telewizji Polsat, co może prowadzić do przyszłego objęcia tronu w całej grupie kapitałowej.