🗞️ Subtelny comeback

PONIEDZIAŁEK, 18.09.2023 | 1401 słów, 5m 23s lektury

CYFERKI

😷🇺🇸 720 tys. zarażeń dziennie

Po cichutku rośnie liczba zachorowań na Covid. USA zbliża się do poziomu z pierwszego szczytu zarażeń w 2020 roku.

🦅💸 5.6 mld PLN podatku

W zeszłym roku Orlen zapłacił większy podatek w Norwegii niż w Polsce. Różnica bierze się z wyższych stawek podatkowych za wydobycie gazu niż w naszym kraju.

☝🏽🏦 10.1% inflacji

GUS potwierdza, że w zeszłym miesiącu inflacja utrzymała się na poziomie dwucyfrowym. Szczególnie mocno drożała żywność i napoje (+12.7%).

🇮🇪💻 10 mld euro zapasu

Nadwyżka budżetowa Irlandii, gdzie amerykański Big Tech płaci podatki za działalność w Europie. Kwota jest tak duża, że rząd ma problem ze zdecydowaniem, na co powinien ją wydać.

NAUKA

Molly w aptekach

Dobre wieści dla osób, które doznały uszczerbku na zdrowiu psychicznym po ostatnich wyczynach polskiej reprezentacji w piłce nożnej. Naukowcy właśnie udowodnili lecznicze działanie ecstasy (MDMA) i ubiegają się o legalizację substancji w zastosowaniu medycznym.

O co chodzi: grupa badaczy przeprowadziła eksperyment z udziałem 104 osób cierpiących na zespół stresu pourazowego (PTSD).

• Pacjenci zostali losowo podzieleni na grupę przyjmującą tabsę emki przed sesją z terapeutą oraz tych, którzy przyjmowali placebo.

• Po zakończeniu terapii 86% osób przyjmujących dragi nie przejawiało już objawów PTSD, w porównaniu z 48% pacjentów przyjmujących placebo.

Jedną z hipotez tłumaczących tak drastyczny skok skuteczności jest fakt, że narkotyk zadziałał jak „komunikacyjny dopalacz”. Osoby pod wpływem MDMA były bardziej rozmowne i skłonne do podzielenia się swoimi przeżyciami, co pomogło terapeutom skutecznie przepracować ich problemy.

Szerszy kontekst: wygląda na to, że rozpoczyna się złota era psychodelików, które są coraz częściej doceniane za zalety niezwiązane wyłącznie z weekendową fazką.

• W tym roku Australia została pierwszym krajem na świecie, który zalegalizował MDMA do użycia w leczeniu stresu pourazowego.

• Zagęszczają się badania kliniczne wokół wpływu psychodelików na tę i wiele innych przypadłości psychologicznych.

Równolegle, coraz odważniej do mainstreamu wchodzi psylocybina, czyli psychoaktywny składnik grzybków halucynogennych. Mniej kontrowersyjne niż syntetyczne MDMA, grzybki zyskują na popularności i coraz częściej — przychylności władz.

• Już teraz dostęp do psylocybiny jest całkowicie legalny w Brazylii i Holandii, a posiadanie grzybków nie jest karane m.in. w Czechach czy Austrii.

• W USA dostęp pozostaje nielegalny na poziomie federalnym, choć od dwóch lat szereg stanów zaczął luzować lokalne prawa i dopuszczać sprzedaż grzybków w wyspecjalizowanych lokalach.

Co dalej: publikacja najnowszego badania daje naukowcom podstawy do skierowania MDMA do dalszych badań po stronie FDA (Federal Drug Administration).

Jeśli agencja nie wykryje negatywnych skutków ubocznych działania substancji — za jakiś czas lekarze w Stanach mogą zacząć wystawiać recepty na emkę 💊.

4 WAŻNE RZECZY™

🌾🇺🇦 Wojenki zbożowe wystartowały

W nocy z piątku na sobotę wygasło unijne embargo na ukraińskie produkty rolne, którego przedłużenia domagała się m.in. Polska.

• W odpowiedzi na unijne przyzwolenie eksportu zboża swoje własne embargo wprowadziła Polska, Słowacja i Węgry.

• Bruksela wciąż walczy o wynegocjowanie kompromisu i wprowadzenie kontroli eksportowych, które będą satysfakcjonować Polskę oraz jej sąsiadów / bratanków. W przypadku braku porozumienia KE może uciec się do kar finansowych dla protestujących krajów.

Przy okazji: w niedzielę do ukraińskich portów wpłynęły pierwsze kontenerowce od momentu wycofania się Rosji z porozumienia ws. Morza Czarnego. Statki załadują i dostarczą do krajów afrykańskich 20 tys. ton zboża.

🇪🇺🇹🇷 Turcja oddala się od UE

W sobotę prezydent Recep Tayyip Erdoğan publicznie skrytykował ostatni unijny raport na temat możliwości przyjęcia jego kraju do UE. Dokument opublikowany w zeszłym tygodniu podkreślał, że Turcja wciąż nie spełnia wymogów praworządności oraz standardów przestrzegania praw człowieka.

• Erdogan stwierdził, że UE utrudnia negocjacje akcesyjne z Turcją oraz podkreślił, że jego kraj jest gotów całkowicie porzucić te rozmowy.

🇫🇷🇳🇪 Ciężkie życie ambasadora Francji

W piątek Emmanuel Macron stwierdził, że jego dyplomaci są praktycznie zakładnikami junty wojskowej, która przejęła władzę w Nigrze.

• Rządząca frakcja domagała się wyjazdu francuskich dyplomatów, którzy byli poplecznikami obalonego prezydenta, Mohameda Bazouma. Rząd Macrona sprzeciwił się ich żądaniom i nakazał swojemu ambasadorowi pozostać w kraju.

Dyplomatyczna placówka Francji jest od tego czasu otoczona przez wojsko. Żołnierze uniemożliwiają wydostanie się z budynku oraz blokują dostawy do przebywających wewnątrz pracowników, którzy odżywiają się teraz wojskowymi konserwami.

🇷🇺🚗 Rosyjskie samochody nie wjadą do Polski

Od niedzieli obowiązuje zakaz wjazdu na terytorium Polski dla samochodów osobowych zarejestrowanych w Rosji. Rekomendacje ws. wprowadzenia tego przepisu wyszły od Komisji Europejskiej 8 września. Ten sam zakaz wszedł już w życie w Finlandii, Estonii, Litwie i Łotwie.

STÓŁ CZASU

Jeszcze w tym tygodniu

Cały tydzień: potrwa geopolityczna coachella w Nowym Jorku — rozpoczyna się 78 Zgromadzenie Ogólne ONZ.

• Prezydent Zełenski ma negocjować nowy pakiet pomocy dla Ukrainy o wartości ponad 20 miliardów dolarów. W czwartek pojawi się na nowojorskim szczycie, gdzie na spółkę z rosyjskim ministrem spraw zagranicznych — Siergiejem Ławrowem — będą starali nie spotkać się przy pisuarach.

• Brylować powinien Joe Biden, gdyż szereg najważniejszych przywódców na świecie postanowiło olać tegoroczny szczyt. Wśród nieobecnych znajdą się Xi Jinping, Władimir Putin, Emmanuel Macron, Rishi Sunak czy Narendra Modi.

We wtorek: dojdzie do drugiego głośnego IPO w tym roku. Akcje sprzedaje amerykański gigant e-grocery — Instacart. Po udanym debiucie brytyjskiego ARM w zeszłym tygodniu firma planuje podbić cenę swoich akcji, korzystając z pozytywnych nastrojów wśród inwestorów.

W środę: ekonomiści z całego świata będą spijać każde słowo z ust szefa amerykańskiego banku centralnego — Jerome’a Powella. Oczekiwana jest decyzja w sprawie stóp procentowych w Stanach, gdzie inflacja delikatnie wzrosła w zeszłym miesiącu.

W którymś momencie: dojdzie do pierwszego konkretnego spotkania pomiędzy hollywoodzkimi studiami i związkiem zawodowym scenarzystów. Obie strony nie odbyły poważnych rozmów od momentu rozpoczęcia strajku blisko 5 miesięcy temu.

W sobotę: można z czystym sumieniem wjechać w zupy, makarony, ciasta i wszelkie inne formy jedzenia, które zawierają dynię — oficjalnie rozpoczyna się jesień.

NEWSROOM

UE napoczęła TikToka

Chińska aplikacja osiągnęła pełnoletność w świecie social media — czyli oberwała grubą grzywną od Unii Europejskiej. W piątek irlandzki urząd ochrony danych osobowych, który w Europie jest odpowiedzialny za biczowanie gigantów technologicznych, wlepił platformie 345 milionów euro kary.

• Poszło o prywatność danych niepełnoletnich użytkowników TikToka. Irlandzcy śledczy dowiedli, że konta nastolatków były z defaultu ustawiane jako publiczne — czyli każdy mógł śledzić ich treści, lub kontaktować się z właścicielami kont.

Przy okazji: tego samego dnia Google ugiął się w sprawie o nielegalne śledzenie geolokalizacji użytkowników w Kalifornii i zapłaci 93 mln dolarów odszkodowania.

Amerykański automotive w opałach

O północy w piątek rozpoczęły się strajki pracowników trzech największych producentów samochodów w Stanach: Forda, General Motors i Stellantis (m.in. Peugeot, Citroën, Fiat czy Chrysler).

• Związki zawodowe domagają się podwyżki stawek godzinowych, 4-dniowego tygodnia pracy i nowych planów emerytalnych.

• Przed wybuchem strajku firmy były skłonne zaoferować zaledwie połowę tego, czego oczekują pracownicy.

Na strajku najwięcej zyskują zagraniczni producenci, których pracownicy nie są zrzeszeni w związkach zawodowych oraz Tesla, która w tym roku ogłosiła plan redukcji kosztów zatrudnienia o 50% dzięki dalszej automatyzacji produkcji.

• W tym roku w Stanach strajki grup zawodowych są na najwyższym poziomie od roku 2000.

Dwudzionek z polskim aparatem władzy

• Odwołany wiceminister MSZ, który obrywa najmocniej w ramach afery wizowej, trafił do szpitala z podejrzeniem próby samobójczej.

• Marszałek senatu wygłosił orędzie krytykujące rząd PiS na antenie (!) TVP. Dzień później marszałek sejmu wygłosiła orędzie krytykujące marszałka senatu.

• Jarosław Kaczyński powiedział, że nie ma żadnej afery wizowej i nie jest to nawet aferka. Nikt go nie zapytał, czy jest to chociaż shitstormik.

• W niedzielę minister obrony narodowej posłużył się tajnymi dokumentami NATO do publicznej krytyki Tuska i partii rządzącej w 2011 roku.

To tak w telegraficznym skrócie, przejdźmy już do kolejnych sekcji…

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Metaverse w wersji mobile. Meta zredukowała swój wirtualny świat przyszłości do postaci gierki na telefon.

• Nowy gatunek zwierzaka. W Brazylii po raz pierwszy w historii natrafiono na hybrydę psa i lisa.

• Luźniejsza punktacja. Od tej niedzieli punkty karne kierowców znów będą zerować się po 12 miesiącach.

• Drony protestują. Przed rozpoczęciem szczytu ONZ w Nowym Jorku gigantyczna konstelacja dronów ostrzegała miasto przed zmianami klimatycznymi.

• Kolejny kraj trafia żyłę złota litu. Tym razem w Czechach odkryto złoża, które mogą stanowić nawet 5% światowych zasobów surowca.

• Lista najpotężniejszych państw świata. Metodologia tylko trochę dziwna, Białoruś nas wyprzedza o 7 miejsc 🙄.

ŻEBROLAJKI

Na świecie dzieją się rzeczy…

ale nie wszystkie mieszczą się tutaj. Łap nas w social media po codzienną relację z tego, co tam się wszędzie wyprawia.