🗞️ Plastikowe chmury

PONIEDZIAŁEK, 02.10.2023 | 1426 słów, 5m 00s lektury

CYFERKI

🇦🇫💸 +10% od początku roku

Afgański Afgani był w zeszłym kwartale najmocniej zyskującą walutą na świecie. Umacniający się lokalny pieniądz pomaga ograniczać kryzys głodowy w kraju.

🎉🇮🇹 2.2 miliona odwiedzin

W okresie czerwiec-sierpień Koloseum przerobiło rekordową ilość turystów, przebijając również wynik z pre-pandemicznego 2019 roku.

📉🇵🇱 8.2% inflacji

W piątek GUS potwierdził, że wydarzył się benzynowo-gospodarczy cud nad Wisłą. Według wstępnych szacunków inflacja we wrześniu spadła poniżej magicznego pułapu 10%, na najniższy poziom od lutego 2022.

⛽️ ✂️ 1.5 mld PLN straty

Chociaż Orlen swoje za to zapłaci. Szacuje się, że promocje na polskich stacjach wygenerują wymierny spadek przychodów w tym kwartale.

POLITYKA

Weekendowe szaleństwa w DC

Mało które miasto na świecie było tak ożywione w późny sobotni wieczór, jak Waszyngton, gdzie kilka minut przed północą Joe Biden podpisał ustawę ratującą administrację państwową przed bankructwem.

Dla kontekstu: od kilku miesięcy Republikanie i Demokraci toczyli walkę na kciuki w kwestii finansowania rządu do końca tego roku.

• Demokraci cisnęli o zwiększenie wydatków, a w tym uchwalenie kolejnych 6 mld dolarów na dalsze wsparcie Ukrainy.

• Republikanie domagali się cięcia kosztów i wykorzystywali swoją minimalną przewagę w Izbie Reprezentantów jako kartę przetargową.

Brak porozumienia do północy 30 września oznaczałby wstrzymanie wszelkich wydatków amerykańskiej budżetówki, a w tym: zasiłków socjalnych, czy pensji urzędników, żołnierzy lub kontrolerów lotów.

Cliffhanger: negocjowanie porozumienia pomiędzy partiami przypadło republikańskiemu spikerowi Izby Reprezentantów, Kevinowi McCarthy — który po raz drugi w tym roku musiał odgrywać rolę dziecka skłóconych rozwodników.

• 3 miesiące temu McCarthy był w niemalże identycznej sytuacji, kiedy negocjował dopuszczalny poziom zadłużenia rządu z Joe Bidenem i lawirował pomiędzy szantażami przedstawicieli obu partii.

• Po kilkutygodniowych dramatach Republikanie wyszli z finalną propozycją uchwały, która gwarantowała utrzymanie finansowania dla rządu federalnego, ale nie uwzględniała dalszych pakietów wsparcia dla Ukrainy.

Po otrzymaniu draftu ustawy, kilka godzin przed północą, w biurach kongresu było już tak gorąco, że odpaliły się alarmy przeciwpożarowe.

• Demokraci są oskarżani o uruchomienie alarmu, żeby kupić sobie czas na ogarnięcie proponowanej ustawy — choć stojący za tym kongresmen tłumaczył, że pomylił wajchę alarmu z przyciskiem do otwierania drzwi.

Rozwiązanie: finalnie obie strony doszły do porozumienia — ustawa została przegłosowana w obydwu izbach, pomimo sprzeciwu ponad 90 republikanów.

• Amerykański rząd może nadal wydawać pieniądze do 17 listopada tego roku — choć w okolicy tej daty może nastąpić powtórka z rozrywki.

• W budżecie nie uwzględniono dalszej pomocy finansowej dla Ukrainy, której domagali się Demokraci. Kwestia pomocy naszym sąsiadom będzie jedną z głównych osi negocjacji w nadchodzących tygodniach.

Co dalej: obecna zapomoga dla Ukrainy wciąż płynie z poprzednich transzy zatwierdzanych przez amerykański rząd, których łączna wartość wynosi już 113 mld dolarów. Na ten moment Kijów potwierdził, że nie jest zaniepokojony ostatnimi wydarzeniami i wierzy, że ich partnerzy zdążą uzgodnić dalsze pakiety wsparcia.

• Biden i jego administracja dążą do zatwierdzenia kolejnych 24 mld dolarów finansowania jeszcze w tym roku.

• Partia Republikańska jasno przedstawiła podejście większości swoich kongresmenów, kategorycznie odmawiając zwiększenia tych wydatków.

4 WAŻNE RZECZY™

1. Chwila prawdy na Słowacji 🇸🇰🗳️

Zdetronizowany 5 lat temu były premier Słowacji, Robert Fico, zwyciężył w sobotnich wyborach parlamentarnych.

• Fico kandydował w oparciu o antyimigracyjne postulaty i głośny sprzeciw przed dalszym wspomaganiem Ukrainy.

• Lider zwycięskiej partii został wypchnięty ze stanowiska w 2018 roku po masowych protestach wywołanych zabójstwem pro-opozycyjnego dziennikarza, który najprawdopodobniej został zabity przez grupę przestępczą z niejasnymi powiązaniami rządowymi.

Teraz jego zwycięska partia, Smer, musi znaleźć koalicjantów dających jej większość wymaganą do stworzenia rządu. W przypadku dojścia do władzy umocnią się antyukraińskie nastroje w regionie, gdzie Słowacja dołączy do postulatów sprzyjających Rosji Węgier.

2. Zamach terrorystyczny w Turcji 🇹🇷💔

W niedzielę doszło do w dużej mierze nieudanego zamachu terrorystów w stolicy kraju, Ankarze.

• Dwóch zamachowców doprowadziło do eksplozji pod budynkiem ministerstwa spraw zagranicznych, kilka godzin przed wznowieniem obrad parlamentu kraju, który zakończył właśnie 3-miesięczną letnią przerwę.

• Obecność terrorystów została wykryta przez policję, zanim zdołali zbliżyć się do celu. Jeden z nich zginął w przedwczesnej eksplozji, drugi został zastrzelony jeszcze zanim zdołał zdetonować ładunek.

W ataku rany odniosło dwóch funkcjonariuszy policji, poza zamachowcami nie było ofiar śmiertelnych.

3. Serbia gromadzi wojska na granicy z Kosowem 🇽🇰🇷🇸

Po niedawnych wybuchach agresji w Kosowie, gdzie doszło do strzelaniny z udziałem mniejszości serbskiej, pojawiają się doniesienia o koncentracji serbskich sił w pobliżu granicy obu krajów.

• W piątek NATO ogłosiło, że zwiększy ilość oddziałów w ramach misji pokojowej w regionie.

• Amerykańska Rada Bezpieczeństwa Narodowego potwierdziła doniesienia o serbskiej mobilizacji i wezwała kraj do de-eskalacji konfliktu.

Prezydent Serbii, Aleksandar Vučić, oświadczył w niedzielę, że jego kraj nie planuje zbrojnej interwencji.

4. Nowy kierunek na Malediwach 🇲🇻🏝️

Kandydat opozycji, Mohamed Muiz wygrał w ten weekend wybory prezydenckie i został nowym prezydentem Malediwów.

• Mieszkańcy archipelagu wybierali zarówno prezydenta, jak i głównego partnera we współpracy międzynarodowej — zwycięski Muiz postulował bliższe relacje z Chinami, w kontrze do obecnego, pro-indyjskiego przywódcy, Ibrahima Mohameda Soliha.

• Zmiana władzy może doprowadzić do wycofania z archipelagu stacjonujących tam obecnie wojsk Indii.

Przewiduje się, że wygrana Muiza doprowadzi do zwiększenia chińskich inwestycji w kraju, który stanowi kluczowy element szlaku handlowego na Oceanie Indyjskim.

STÓŁ CZASU

Jeszcze w tym tygodniu

W poniedziałek: do poważnych rozmów siadają przedstawiciele hollywoodzkich aktorów i studiów filmowych. Będą to pierwsze konkretne negocjacje od momentu rozpoczęcia strajku, blisko 3 miesiące temu.

• Obie strony będą miały solidne oparcie w kontrakcie wynegocjowanym ostatnio przez gildię scenarzystów, gdyż żądania aktorów są w wielu aspektach zbliżone.

• Jeżeli dojdzie do porozumienia na froncie wykorzystania AI i wizerunków aktorów w produkcji — na ostatniej prostej czeka stary, dobry spór o hajsy.

Do tej pory aktorzy domagali się 11% podwyżki, podczas gdy studia proponowały maksymalnie 5%.

We wtorek: okaże się, jak długo Sam Bankman-Fried będzie musiał pociągnąć bez wegańskiej szamki, której wciąż nie chcą serwować w nowojorskich więzieniach. Rozpoczyna się rozprawa sądowa upadłego anioła kryptowalut w sprawie o defraudację środków inwestorów.

W środę: zobaczymy, czy cud gospodarczy nad Wisłą wejdzie na jeszcze wyższe obroty. Rada Polityki Pieniężnej ogłosi co dalej ze stopami procentowymi.

• Kolejna obniżka doprowadziłaby do ośmieszenia wręcz złotówki w porównaniu z afgańskim afganim, ale na tym etapie — wszystko już może się zdarzyć.

W niedzielę: będzie trochę przyjemniej, jeśli trafi się bezchmurne niebo — czeka nas kolejna noc spadających gwiazd.

Cały tydzień: poznawać będziemy laureatów tegorocznych nagród Nobla, m.in. w dziedzinach fizyki, chemii, medycyny, czy literatury. Faworytem do zgarnięcia pokojowej nagrody Nobla jest Wołodymyr Zełenski.

NEWSROOM

Lepiej późno niż później

Doszło do pierwszego aresztowania w sprawie dotyczącej zabójstwa 2Paca Shakura, który zmarł w wyniku strzelaniny w Las Vegas z 7 września 1996 roku.

• Prokuratura oskarżyła Duane’a Davisa, gangstera związanego z grupą Compton Crips, o zlecenie śmierci 2Paca i dowodzenie zabójstwem na miejscu zbrodni.

• Jego udział w strzelaninie jest znany od dawna — sam Davis przyznał w swoich wspomnieniach opublikowanych w 2019 roku, że był pasażerem samochodu, z którego padły strzały w kierunku rapera.

Większość osób zaangażowanych w nierozwiązaną do dzisiaj sprawę śmierci 2Paca zdążyło się wymeldować z tego świata. Jeśli dojdzie do skazania — Davis będzie prawdopodobnie jedyną osobą, która pójdzie do więzienia.

Mikroplastik jest już oficjalnie wszędzie

W opublikowanych niedawno badaniach naukowcy z uniwersytetów w USA i Japonii opisali nowe zakątki świata, w których zadomowiły się cząsteczki plastiku o rozmiarze 5 milimetrów, lub mniejszym.

• W Stanach wykryto koncentrację mikroplastiku w jaskini zamkniętej dla ludzi od ponad 30 lat. Ich obecność tłumaczona jest przedostaniem się zanieczyszczeń do wód powierzchniowych.

• Co też tłumaczy drugą lokalizację — chmury deszczowe. Sztuczne polimery zostały odnalezione w deszczach nad górami Fuji i Oyama w Japonii.

Nowe miejscówki dołączają do grona ciekawych lokalizacji, w których odnaleziono już ślady mikroplastiku, takich jak szczyt Mount Everestu, lub dno Rowu Mariańskiego.

Haute Couture & AI

Rozpędza się hype wokół tajemniczego gadżetu szykowanego przez HumaneAI — firmę założoną przez byłych inżynierów Apple i wspieraną finansowo przez śmietankę towarzyską Doliny Krzemowej.

• Urządzenie, znane pod nazwą AI Pin, ma być nową platformą technologiczną, opartą o sztuczną inteligencję, która zastąpi smartphony jako główny rodzaj elektroniki użytkowej w codziennym życiu.

• Gadżet został właśnie zaprezentowany na paryskim Fashion Week, gdzie nosiła go m.in. Naomi Campbell, podczas pokazu kolekcji marki Coperni.

Tym samym o projekcie wiadomo już prawie wszystko — kto za nim stoi, jak się nazywa oraz jak wygląda — nikt tylko nie wie, jak działa i do czego służy.

• Przy okazji paryskiej eskapady HumaneAI zapowiedziało premierę urządzenia na 9 listopada.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Nowa Zelandia już nie jest wyspą. Naukowcy odkryli, że tak naprawdę jest częścią zatopionego, ósmego kontynentu na Ziemi, który nazwali — Zelandia.

• Pożary szkodzą amerykańskiej produkcji wina. Dym z płonących lasów wędzi winogrona, co sprawia, że wino dostaje posmaku popielniczki.

• Japoński sposób na niedźwiedzie. W obliczu rosnącej ilości ataków opracowano robota-wilka, który skutecznie odstrasza dzikie zwierzęta.

• Miliarder w tarapatach. Trwa śledztwo wokół najbogatszego europejczyka, Bernarda Arnault, i jego koneksji z rosyjskimi oligarchami.

• Rosnące bolączki Amazona. Kurierzy skarżą się na coraz częstsze przypadki pogryzień przez psy podczas dostarczania paczek.

• Coraz mniej oliwy. Zapasy w największego producenta na świecie — Hiszpanii są na wykończeniu, a oliwy w hurcie może zabraknąć całkowicie jeszcze przed dostarczeniem tegorocznych zbiorów oliwek do produkcji.