🗞️ Osoby decyzyjne

PONIEDZIAŁEK, 13.11.2023 | 1598 słów, 5m 13s lektury

CYFERKI

🌋🇮🇸 24 tys. trzęsień ziemi

Od października na Islandii rośnie liczba wstrząsów sejsmicznych, z kumulacją w zeszły czwartek i piątek. Przez weekend w kraju wprowadzono stan wyjątkowy.

🎨🥈139.3 mln dolarów

Cena „Kobiety z zegarkiem” Picassa, sprzedanej w zeszłym tygodniu na aukcji Sotheby’s w Nowym Jorku. To drugi najdroższy obraz hiszpańskiego mistrza w historii.

💹🤖 +124.1% wartości

Bitcoin zaczyna przybierać na wartości w podejrzanym tempie. Od miesiąca trwa szarża, która podciągnęła kryptowalutę do poziomu ~35 tys. euro — najwyższego kursu od blisko 18 miesięcy.

🌴🇵🇱 55% badanych Polek i Polaków

W badaniu Nationale Nederlanden ponad połowa ankietowanych osób chciałaby co najmniej 6-miesięcznej przerwy od pracy. Blisko połowa tej grupy deklaruje, że wykorzystałaby ten czas na zdobycie nowych umiejętności.

TECHNOLOGIA

Czujne oko w kosmosie

Orbita Ziemi niedługo stanie się źródłem informacji o świecie lepszym nawet od tego newslettera.

O co chodzi: w sobotę w kosmos wysłano nowy rodzaj satelity, która potrafi mierzyć emisje CO2 na ściśle określonych terenach.

• Dzięki tej funkcji satelita może otrzymać koordynaty np. fabryki lub wielkoskalowej hodowli bydła i precyzyjnie określić ile dwutlenku węgla wypuszczane jest do atmosfery przez ten konkretny zakład.

• Uzyskane w ten sposób dane będą dostępne (za opłatą) zarówno dla firm emitujących CO2 oraz organów administracji państwowych, które starają się ten proceder uregulować.

Co w tym ważnego: jedną z przeszkód w walce ze zmianami klimatycznymi jest dostęp do precyzyjnych danych dotyczących emisji.

• Organizacje takie jak Unia Europejska proponują kolejne odsłony podatków od generowanego CO2 i wymagają od firm raportowania swojego wpływu na środowisko.

• Dość często kończy się to jednak na raportach smarowanych przez ludzi z doktoratem z greenwashingu lub wątpliwych praktykach offsetowania emisji, przez inwestycje w zalesianie, lub kupno kredytów węglowych — czyli innej formy płacenia za prawo emitowania gazów cieplarnianych.

Pomimo nierzadko szczerych chęci ze strony firm i urzędów — wiele inicjatyw rozbija się o to, że nie wiadomo, ile dokładnie CO2 wypuszczane jest do atmosfery przez indywidualne fabryki, szlaki komunikacyjne lub gospodarstwa rolne.

Satelity na ratunek: dokładnie ten problem rozwiązać chce kanadyjska firma GHGSat, która opracowała nowy system satelitarnej kontroli nad emisjami.

• Pierwsza jednostka, wystrzelona w ten weekend, posłuży do programu pilotażowego i próby dokładności pomiaru. Przy satysfakcjonujących wynikach firma planuje skokowe powiększenie kosmicznej floty, by oferować jak największy zasięg pomiarów.

• Sam pomysł mierzenia ilości gazów cieplarnianych z orbity nie jest nowy — od kilku lat funkcjonują już tego typu satelity, wykorzystywane m.in. przez branżę naftową do namierzania wycieków w gazociągach.

System opracowany przez GHGSat jest wyjątkowy, ponieważ potrafi prowadzić pomiar na wskazanym terenie, z dokładnością do pojedynczych budynków lub instalacji.

Co dalej: wszystko zależy od powodzenia testów. Jeżeli nowy system się sprawdzi — ma szansę zostać źródłem prawdy dla firm i rządów, od których wymaga się powstrzymania zmian klimatycznych.

4 WAŻNE RZECZY™

🇮🇱🇺🇸 Netanyahu podkręca emocje

W sobotę premier Izraela po raz drugi w ostatnich tygodniach udzielił komentarza, który jest w całkowitej kontrze do stanowiska polityków amerykańskich.

• Netanyahu stwierdził, że po zakończeniu konfliktu Gaza nie może przejść pod kontrolę Autonomii Palestyńskiej, urzędującej w Zachodnim Brzegu, gdyż ta wciąż nie potępiła ataku Hamasu z 7 października. Dokładnie odwrotny apel wystosował niedawno Anthony Blinken, sugerując w Ramallah, że to palestyński rząd przejmie władzę po obaleniu Hamasu.

• Jednocześnie Izrael podtrzymuje, że nie zamierza prowadzić pełnej okupacji palestyńskiego terytorium po eliminacji Hamasu, pozostawiając kwestię zarządzania Strefą Gazy wysoce niedopowiedzianą.

Specjaliści od geopolityki sugerują, że Netanyahu prowadzi ryzykowną rozgrywkę z Bidenem, dla którego Izrael prowokujący coraz większą część arabskiego świata może stanowić problem podczas przyszłorocznego wyścigu o prezydenturę z Trumpem.

🇵🇱🔏 Koalicja demokratyczna podpisana

W piątek liderzy KO, Trzeciej Drogi i Lewicy publicznie podpisali umowę koalicyjną, której treść została udostępniona mediom.

• Ugrupowanie potwierdziło obsadę kluczowych stanowisk w rządzie: premierem zostanie Tusk, wicepremierem Władysław Kosiniak-Kamysz, marszałkiem sejmu — Szymon Hołownia na pierwsze dwa lata i Włodzimierz Czarzasty na kolejne dwa.

• Tego samego dnia potwierdzono, że część lewicy — partia Razem pod przewodnictwem Adriana Zandberga i Magdaleny Biejat — nie wejdzie w skład rządu razem z resztą swojego ugrupowania.

Razem nie doszło do kompromisu z pozostałymi koalicjantami w kluczowych kwestiach programowych i zrezygnowało z uczestnictwa w rządzie.

• Jednocześnie, partia gwarantuje głosowanie za wotum zaufania dla Tuska i wspieraniem rządu we wszystkich ustawach zgodnych z ich własną podstawą programową.

🇭🇺🇺🇦 Orbán już na posterunku

W piątek premier Węgier rozpoczął oczekiwane przez większość analityków polityczne szachy wokół przyjęcia Ukrainy do Unii Europejskiej.

• Na łamach państwowych mediów Orbán jednoznacznie stwierdził, że Ukraina nie może rozpocząć negocjacji akcesyjnych, a Węgry będą blokować tę decyzję w parlamencie europejskim.

• Podobnie jak Polska — Węgry wciąż walczą o odblokowanie środków unijnych, które wspólnota wstrzymała ze względu na problemy z praworządnością i coraz bardziej autorytarne rządy Orbána.

Teraz premier Węgier ma ręku solidną kartę przetargową i planuje rozgrywać kwestię Ukrainy tak, by wyciągnąć jak najwięcej ustępstw ze strony Brukseli.

🌊🇺🇦 Wraca temat eksplozji Nord Stream

W weekend wyszły artykuły dziennikarzy śledczych z The Washington Post i Der Spiegel, które wskazują na potencjalne zaangażowanie Ukraińców w wysadzenie gazociągu na Morzu Północnym.

• Według publikacji za sabotażem mógł stać członek ukraińskich sił specjalnych, Roman Czerwinski. Ten przebywa obecnie w areszcie, choć ze względu na zupełnie niezwiązane z tym zarzuty.

• To już kolejna teoria sugerująca, że to Ukraina stała za uszkodzeniem Nord Streamów. Wcześniej media podawały przecieki wg. których grupa ukraińskich komandosów wyczarterowała jacht, z którego nurkowie wysyłani byli do podłożenia bomb na dnie morza.

Na ten moment Ukraina nie odniosła się do artykułów opublikowanych w amerykańskich i niemieckich gazetach.

STÓŁ CZASU

Jeszcze w tym tygodniu

Jeszcze dzisiaj: w Lizbonie rozpoczyna się Web Summit — wydarzenie roku na europejskiej scenie technologicznej. Konferencja była ostatnio na świeczniku ze względu na kontrowersyjne komentarze jej założyciela w kontekście Izraela i Palestyny. Ostatecznie doprowadziły one do wypchnięcia go z organizacji i ucieczki największych sponsorów wydarzenia.

• Przy okazji: rozpocznie się inauguracyjne posiedzenie sejmu X kadencji, podczas którego Szymon Hołownia raczej zostanie marszałkiem izby, a Mateusz Morawiecki raczej nie zbierze wystarczająco dużo przyjaciół do sformowania rządu.

We wtorek: gratka dla tych, którzy chłoną newsy gospodarcze niczym narodowcy rogale świętomarcińskie — pojawią się dane o inflacji w Stanach i PKB w strefie euro.

W środę: w Waszyngtonie rozpocznie się z kolei geopolityczne wydarzenie roku. Joe Biden i Xi Jinping zbiją piątkę i pogadają o rzeczach przy okazji szczytu ekonomicznego dla regionu Azja-Pacyfik.

• Będzie to pierwsze spotkanie liderów najpotężniejszych państw na świecie od 12 miesięcy i zaledwie druga rozmowa Bidena z przywódcą Chin, odkąd pełni urząd prezydenta.

• Geopolitycznej wagi tego dnia dopełni Dzień Niepodległości Palestyny — 35-ta rocznica powstania autonomii palestyńskiej na ziemiach Zachodniego Brzegu i obecnej Strefy Gazy.

W czwartek: spojrzenie od kuchni na to, co słychać w spożywczakach i branży muzycznej — raporty za Q3 opublikują Walmart i Warner Music.

Do piątku: amerykański kongres musi uchwalić nowy budżet lub wejść w stan administracyjnego paraliżu — tzw. government shutdown. Miesiąc temu kryzys został zażegnany w ostatnich godzinach przed deadlinem i tym razem zapowiada się podobna zabawa.

• Negocjacje pomiędzy Republikanami i Demokratami będą pierwszym poważnym testem nowego przywódcy Izby Reprezentantów — kontrowersyjnego Mike’a Johnsona.

W niedzielę: druga tura wyborów prezydenckich w Argentynie. Establishmentowy kandydat obecnego rządu, Sergio Massa, zetrze się z agentem chaosu i kompletnej eliminacji podatków — Javierem Milei.

NEWSROOM

Australia przyjmie uchodźców klimatycznych

Kraj zacznie przyjmować obywateli Tuvalu, emigrujących do Australii ze względu na pogarszające się warunki klimatyczne na ich ojczystej wyspie.

• Tuvalu — wyspiarski kraj położony między Hawajami i Australią — jest coraz bardziej zagrożony zatonięciem przez rosnący poziom Pacyfiku. Dzięki umowie z Australią emigranci będą otrzymywać wizy na pobyt oraz dostęp do państwowego socjalu.

• Skala operacji nie będzie olbrzymia — państwo liczy 11 tys. obywateli, a według umowy Australia będzie przyjmować 380 osób w skali roku.

Mimo to jest to pierwsza wiążąca umowa w sprawie migracji wymuszonej przez zmiany klimatyczne. Porozumienie może stanowić podwaliny dla przyszłych negocjacji z o wiele większymi państwami, które znajdą się w podobnej sytuacji.

W Niemczech jak za komuny

Nasz zachodni sąsiad — największa gospodarka UE i 4-ta największa gospodarka świata — zmaga się obecnie z pustkami na sklepowych półkach.

• Wszystko przez tak popularne w tym roku strajki — w Niemczech posterunki opuścili pracownicy magazynów i usług logistycznych, w ramach sporu związków zawodowych z sieciami handlowymi.

• Towary w sklepach są wyprzątnięte gorzej niż w pierwszych dniach pandemii, a co zabawne — sytuacja dotyczy głównie zachodnich Niemiec, gdzie nie można się tak łatwo ratować tripem do przygranicznego Dino u sympatycznego sąsiada z niższymi kosztami życia.

Strajkujący pracownicy mają mocną kartę przetargową — zakupowy sezon świąteczny jest tuż za pasem, a niedobór papieru toaletowego już teraz przechyla szalę negocjacji na ich korzyść.

Novo Nordisk nie zwalnia tempa

Farmakologiczny gigant zaczyna w tym roku przeczyć zasadom logiki, biznesu oraz tego, że wszystko, co dobre się kiedyś kończy.

• W sobotę producent cudotwórczych leków Ozempic i Wegovy opublikował wyniki globalnego badania, które udowodniło, że środki te zmniejszają ryzyko zawału serca i udaru o 20%.

• Nowa funkcja dołącza do znanych i potwierdzonych już zastosowań — leczenia cukrzycy i otyłości.

Popyt na Ozempic i Wegovy już dawno wyjechał poza skalę — w piątek Novo Nordisk ogłosił inwestycję 6 miliardów dolarów w rozbudowę możliwości produkcyjnych w Danii, choć firma wątpi, że nawet to pozwoli jej zaspokoić rynkowe potrzeby.

• Novo Nordisk jest już drugą największą korporacją farmaceutyczną na świecie, przeskakując aż 6 miejsc rankingu od roku 2021.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Chwila wolności. W sobotę lew uciekł z rzymskiego zoo i spędził weekend na mieście, rodząc epickie storiesy i dyskusję na temat słuszności trzymania takich zwierzaków w niewoli.

• Nowa definicja poświęcenia. Taylor Swift zagrała koncert w Buenos Aires, kończąc 5-miesięczne obozowanie jej najwierniejszych fanów pod stadionem.

• Banki mają sposób na hakerów. W obliczu cyberataków pracownicy ICBC zaczęli przesyłać informacje o najnowszych transakcjach za pomocą gońców z pendrive’ami.

• Nie na sprzedaż. Tesla zabrania kupcom swojego najnowszego dzieła — Cybertrucka — sprzedaży auta przez pierwsze 12 miesięcy od zakupu, pod groźbą kary 50 tys. dolarów.