🗞️ Można scrollować

PONIEDZIAŁEK, 11.12.2023 | 1549 słów, 4m 55s lektury

CYFERKI

💃🏽🥇 1+ miliard dolarów

Tegoroczna trasa koncertowa Taylor Swift wygenerowała największy przychód w historii muzyki rozrywkowej, przebijając 5-letnie tournée Eltona Johna z lat 2018-2023.

🤖💰 2 miliardy euro

Wycena rynkowa Mistral — francuskiego startupu, który zbiera kolejną rundę finansowania i wyrasta na największą firmę AI w Europie.

💨🇵🇱 8 miejsce w Europie

Przy okazji afery wiatrakowej pojawiły się wyliczenia, wg. których Polska ma jedne z najlepszych warunków do energii z wiatru wśród krajów UE, sporo powyżej Niemiec, Francji, czy Holandii.

🗳️💸 16 miliardów dolarów

Prognoza wydatków marketingowych na przyszłoroczne wybory w Stanach. Przy takim budżecie amerykańskie reklamy polityczne będą 10-tym największym rynkiem marketingowym na całym świecie.

TECHNOLOGIA

UE napoczęła AI

W piątek europejscy parlamentarzyści mogli poczuć się jak deweloperzy CD Projektu podczas premiery Cyberpunka. Po kilkudziesięciu godzinach wytężonej pracy przed deadlinem wypuścili długo wyczekiwane dzieło, a i tak większość osób powiedziała: mech.

O co chodzi: w piątek Parlament Europejski zakończył trwające 3 doby negocjacje nad ustawą regulującą sztuczną inteligencję — AI Act.

Co w tym ważnego: europejskie przepisy będą najobszerniejszym zestawem regulacji AI na świecie i już teraz określane są jako benchmark dla kolejnych rządów zabierających się za to zagadnienie.

• Prace nad AI Act rozpoczęły się już w 2021 roku, długo przed premierą ChatGPT — choć dopiero eksplozja popularności chatbota dała unijnym urzędnikom odpowiedni powód do wstawania rano z łóżek.

• Pośpiech Brukseli miał swoje uzasadnienie w historii XXI wieku. Pomiędzy premierą Facebooka a ustawą chroniącą prywatność danych w internecie (Digital Services Act) minęło prawie 20 lat — tym razem unijne elity były więc zdeterminowane, by nie powtórzyć błędów przeszłości.

Konkrety: główne cele ustawy to ochrona prywatności i zapobieganie algorytmicznej manipulacji obywateli w krajach wspólnoty.

• Na froncie prywatności najważniejszy jest zakaz stosowania AI w identyfikowaniu osób za pomocą danych biometrycznych — np. przez rozpoznawanie twarzy z nagrań CCTV i przypisywanie ich do konkretnych osób za pomocą uczenia maszynowego.

• Nielegalne będzie też wykorzystywanie technologii do tworzenia tzw. social scoringu — kontrowersyjnej praktyki, stosowanej w Chinach, która wykorzystuje ogromne zbiory danych do przypisywania obywatelom określonej pozycji społecznej.

Przepisy dotkną również firmy rozwijające największe modele językowe (tzw. foundational models), czyli znaną gromadkę składającą się z OpenAI, Google, Anthropic, czy Meta.

• Te firmy będą musiały stosować się do wymogów transparentności w pozyskiwaniu danych do szkolenia modeli oraz poddawać się audytom dot. respektowania praw autorskich.

• Wymagane będzie też wprowadzenie sygnałów informacyjnych, informujących użytkownika, czy ma do czynienia z treściami stworzonymi przez AI.

Reakcje: świat wydaje się doceniać zaskakujące tempo i sprawczość UE w tym zakresie, choć pojawiają się też głosy krytyki z wewnątrz wspólnoty.

• Przedstawiciele europejskich startupów obawiają się o utratę jakiejkolwiek możliwości konkurowania z amerykańskimi firmami, które mają lepsze finansowanie, luźniejsze wymogi prawne, a do tego przyciągają dużą pulę talentów technologicznych, szkolonych właśnie w Europie.

• Z kolei entuzjaści AI Act argumentują, że wprowadzenie regulacji prawnych na tak wczesnym etapie zwiększy konkurencyjność lokalnych firm i ograniczy rynkową dominację globalnych gigantów — unikając tym samym powtórki z historii social media.

Co dalej: pierwszym krokiem będzie formalne przegłosowanie ustawy, które unijny liderzy chcą zmieścić jeszcze w tym roku. Zakładając, że ten etap przebiegnie bez problemów, nowe przepisy wejdą w życie w roku 2025, ze względu na cykl legislacyjny w UE.

• I w tym, mimo niewątpliwego sukcesu Brukseli, wydaje się pies pogrzebany.

• Biorąc pod uwagę tempo rozwoju AI, część obserwatorów uważa, że dokument z grudnia tego roku będzie kompletnie nieaktualny w styczniu 2025, a zagrożenia, którym ustawa chce zapobiegać — tak naprawdę jeszcze nie powstały.

4 WAŻNE RZECZY™

🇦🇷👔 Nowy prezydent Argentyny

Wczoraj na najwyższy urząd w kraju zaprzysiężony został Javier Milei — libertarianin i wielki eksperyment Argentyńczyków, którzy w tak ekstremalnym przywódcy szukają ucieczki od klęski gospodarczej i inflacji na poziomie 140%.

• W inauguracyjnym orędziu Milei zapowiedział, że kraj czeka okres bolesnych reform i cięć wydatków na poziomie 5% PKB.

• Analitycy spodziewają się masowej prywatyzacji państwowych aktywów i rozpoczęcia procesu dewaluacji peso na rzecz przyjęcia dolara amerykańskiego jako oficjalnej waluty.

Przy okazji: za kulisami zaprzysiężenia doszło do zaskakującego spotkania pomiędzy Wołodymyrem Zełenskim i Viktorem Orbánem — premierem Węgier, znanym z niechęci do dalszego wspierania Ukrainy środkami z Unii Europejskiej.

🇺🇸🌎️ USA vs. ONZ

W piątek Rada Bezpieczeństwa ONZ przeprowadziła, na wniosek Zjednoczonych Emiratów Arabskich, głosowanie nad rozejmem w Strefie Gazy. Wykorzystano w tym celu rzadko stosowany zapis o działaniu w obliczu zagrożenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

• Stany Zjednoczone były jedynym z 15 członków Rady, który zagłosował przeciw (UK się wstrzymało, 13 krajów głosowało za).

• Na kraj spadła lawina krytyki ze strony NGO-sów, państw arabskich i międzynarodowych organizacji, takich jak sam ONZ, czy Lekarze bez granic.

Ruch jest postrzegany jako rozgrywka pomiędzy szefem ONZ, Antonio Guterresem i konsekwentnie wspierającymi Izrael Amerykanami. Weto USA było praktycznie gwarantowane, zaś decyzja kraju odzwierciedla spadające znaczenie ONZ w kształtowaniu dzisiejszej geopolityki.

🇹🇷🇬🇷 Turcja godzi się z Grecją

W zeszłym tygodniu w Atenach doszło do spotkania liderów Turcji i Grecji, kończącego siedmioletnią posuchę w relacjach dyplomatycznych obu krajów, które współtworzą południową flankę NATO.

• Recep Tayyip Erdogan spotkał się z premierem Grecji, Kiriakosem Mitsotakisem, a kraje podpisały blisko tuzin umów dot. współpracy w obszarze handlu, wydobycia surowców i kontroli na granicach, które pozostają kluczowe dla ograniczania napływu uchodźców do Unii Europejskiej.

• Grecja i Turcja ścierały się od lat, tocząc spory terytorialne o kontrolę nad odcinkami Morza Egejskiego oraz przynależność pól naftowych, stanowiąc przy tym rzadki przykład członków NATO, którzy znajdowali się na skraju konfliktu zbrojnego.

Nagły zwrot Erdogana w kierunku pojednania z Grecją może być częścią szerszej strategii prowadzącej do polepszenia relacji z USA i odblokowania dostaw myśliwców F-16 dla tureckich sił zbrojnych. Ostatnią kartą do rozegrania pozostaje wstrzymywana jeszcze przez Turcję zgoda na dołączenie Szwecji do NATO.

🇺🇦🇺🇸 Zełenski leci do Waszyngtonu

Prezydent Ukrainy został zaproszony przez Joe Bidena na spotkania z przedstawicielami amerykańskiego Kongresu, wliczając w to nowego lidera Izby Reprezentantów — republikanina Mike’a Johnsona.

• Zełenski podejmie próbę negocjacji nad nowym pakietem wsparcia finansowego dla Ukrainy, która w nadchodzących miesiącach może stawić czoła zimowej ofensywie Rosji.

• Na ten moment dalsza pomoc USA jest uzależniona od krajowych interesów Demokratów i Republikanów, którzy spierają się o kwestię zabezpieczania własnej granicy i walczą już o umieszczenie swoich kandydatów na jak najlepszej pozycji przed przyszłorocznymi wyborami prezydenckimi.

STÓŁ CZASU

Jeszcze w tym tygodniu

Jeżeli odczuwacie zmęczenie nierozpoczętym jeszcze tygodniem, polecamy olać to-do listy i odpalać newsy — będzie dziać się sporo rzeczy:

Jeszcze dzisiaj: wychodzi wspomniany już finał 1 sezonu Sejmflixu, na który redakcja .dzień dobry załapała się do Kinoteki.

• W rozkładówce mamy odwołanie rządu Morawieckiego, powołanie rządu Tuska oraz dużo parlamentarnych toksyn, z których Szymon Hołownia wyciśnie kolejne youtubowe sztabki złota.

Wtorek: zakończą się dwa niepotrzebnie wydłużone, choć zaskakująco ważne dla świata wydarzenia na Bliskim Wschodzie.

• W Egipcie poznamy zwycięzcę trwających aż 3 dni wyborów prezydenckich. Faworytem do zwycięstwa jest urzędujący Abdel Fattah al-Sisi, którego świat postrzega za gwarancję stabilności w kraju sąsiadującym ze Strefą Gazy.

• Natomiast w Zjednoczonych Emiratach Arabskich zakończy się tegoroczna konferencja klimatyczna ONZ — COP28. Niezależnie od przyjętych kompromisów, deklaracji i umów międzynarodowych, szczyt zapisze się w historii jako siedlisko greenwashingu, kontrowersyjnych wypowiedzi i niezapowiedzianej wbitki Władimira Putina.

Środa: ostatnia dawka wyników kwartalnych za Q3, tym razem od Adobe.

• Firma jest cichym zabójcą rewolucji AI. Nie skupia tak dużej uwagi, jak Google, OpenAI, czy Meta, ale od wielu miesięcy skutecznie wprowadza sztuczną inteligencję do swoich produktów — wyniki za Q3 mogą odkryć Adobe jako jednego z największych wygranych na froncie AI w tym roku.

• Przy okazji: przewidywane jest pełne subtelnego napięcia zaprzysiężenie Donalda Tuska na premiera Polski przez prezydenta, Andrzeja Dudę.

Czwartek: pozostając w temacie — odbędzie się szczyt unijny dla przywódców wszystkich państw członkowskich. Oczekiwana jest obecność docelowego rządu Polski na nadchodzące lata, stąd sprawne przeprowadzenie środowego zaprzysiężenia jest istotnym i dość newralgicznym punktem politycznego kalendarza na nadchodzący tydzień.

• Przy okazji: w krajach UE wreszcie zadebiutuje Threads — długo wyczekiwana aplikacja Meta i największa konkurencja dla Twittera.

NEWSROOM

Świąteczne dostawy zagrożone

Globalne łańcuchy dostaw są po raz kolejny w ostatnich latach w stanie przedzawałowym i to na ostatniej prostej przed świętami. Problem wynika z zatorów w dwóch najważniejszych punktach dla globalnej logistyki.

• W kanale Panamskim utrzymuje się problem zbyt niskiego poziomu wody. Spowalnia to przepływ kontenerowców, stojących obecnie w gigantycznych korkach i płacących niebotyczne sumy za przesunięcie się na początek kolejki.

• Kanał Sueski z kolei stał się terenem łownym dla piratów powiązanych ze wspierającymi Hamas bojówkarzami z Jemenu. W tym przypadku niebezpieczeństwo zmusza część statków do obrania wymijających tras, znacznie wydłużających czas transportu.

Dostawy kontenerowcami odpowiadają obecnie za 95% wszystkich towarów sprzedawanych na świecie. Podbramkowa sytuacja w najbardziej newralgicznych odcinkach szlaków handlowych, połączona z najwyższym popytem na dobra konsumenckie w roku może doprowadzić do nieprzyjemnych niespodzianek w paczkomatach, tuż przed Wigilią.

Niepewna przyszłość twórcy AI

W mediach szaleją spekulacje na temat przyszłości Ilii Sutskevera — osoby stojącej za niedawnym kryzysem w OpenAI, ale także jednego z najwybitniejszych naukowców w całej dziedzinie i mózgu odpowiedzialnego za stworzenie GPT-4.

• Według pracowników firmy od momentu przywrócenia Sama Altmana na stanowisko CEO Sutskever nie pojawił się w kalifornijskim biurze ani razu, a szereg jego dotychczasowych obowiązków został oddelegowany do innych naukowców.

• To zbiegło się w czasie z publicznym zaproszeniem go przez Elona Muska do współpracy przy tworzeniu Groka — chatbota, który coraz częściej wypluwa liberalne poglądy polityczne, niemiłosiernie trollując swojego twórcę.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Nowoczesny zakład pracy. Lamborghini planuje wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy w swoich fabrykach.

• Ryanair tego nie szanuje. Budżetowa linia lotnicza z Hiszpanii podaje już przekąski dla psów w menu pokładowym.

• Zeszły rok w TikTokach. Aplikacja wypuściła już listę najpopularniejszych klipów 2023.

• Przyszły rok w trendach. Pinterest pokusił się za to o listę tematów, które niebawem wjadą do mainstreamu.