🗞️ Klimatycznie

ŚRODA, 29.11.2023 | 1903 słowa, 6m 22s lektury

CYFERKI

🇪🇺✂️ 45 mld dolarów

Szacowana kwota inwestycji w europejskie startupy w 2023 — blisko o połowę mniejsza niż w zeszłym roku, kiedy startupowcy łącznie zebrali 82 mld dolarów.

📦👑 5.9 miliarda przesyłek rocznie

Amazon dostarcza już w Stanach więcej paczek niż globalni giganci logistyki — UPS i FedEx. Ostatnim przeciwnikiem do przeskoczenia pozostaje USPS — czyli amerykańska poczta.

🍕🔺+10% rok do roku

Z danych od Pyszne.pl wynika, że średnia cena pizzy w tym roku urosła już do 43 PLN, w porównaniu do 39 PLN w 2022.

📲💔 4 na 5 ankietowanych

Większość amerykańskich studentów nie używa już żadnych aplikacji randkowych, choć ponad połowa jest w związku. Z Tindera korzysta zaledwie 12% osób badanych w ankiecie Axiosa.

KLIMAT

Zielone Emiraty Arabskie

W tym tygodniu rączki same składają się do klepania memów, bo siódmy największy producent ropy na świecie otwiera właśnie konferencję klimatyczną. Jutro w Zjednoczonych Emiratach Arabskich rozpocznie się bowiem COP28.

Dla kontekstu: coroczne szczyty organizowane przez ONZ są największym na świecie kursem z greenwashingu wydarzeniem, które jednoczy globalną społeczność w walce ze zmianami klimatycznymi.

• Słynny COP21 z Paryża (2015 r.) zjednoczył świat w dążeniu do zerowych emisji netto do roku 2050. To właśnie wtedy członkowie ONZ po raz pierwszy zgodnie przyjęli zobowiązania klimatyczne.

Robi się dziwnie: nie dość, że na miejsce tegorocznej konferencji wyznaczono Zjednoczone Emiraty Arabskie — gospodarzem konferencji został CEO państwowego giganta naftowego, Abu Dhabi National Oil Company (ADNOC).

• To dość poważna rola, gdyż na wydarzeniu pojawi się ok. 70 tys. przedstawicieli państw ONZ i większość światowych liderów, wliczając w to nawet papieża.

Robi się lepiej: wisienką na torcie konferencji klimatycznej w naftowych oparach był przeciek medialny z początku tego tygodnia.

• Organizacja non-profit walcząca ze zmianami klimatycznymi dorwała się do wewnętrznych briefów dla organizatorów konferencji, w których były szczegóły inauguracyjnych spotkań z międzynarodowymi gośćmi.

• Okazało się, że pierwszym tematem rozmów są… nowe kontrakty na dostawy ropy i gazu LNG, które ADNOC chce zaproponować rządom m.in. Chin, Niemiec, Brazylii i Egiptu.

Co dalej: tegoroczny COP jeszcze się nie zaczął, ale już trochę skończył. W każdym razie konferencja potrwa od jutra przez okres jednego Morawieckiego lub — jak kto woli — dwa tygodnie.

4 WAŻNE RZECZY™

🇵🇸🇮🇱 Trwa zawieszenie broni w Gazie

W poniedziałek wynegocjowano dodatkowe dwa dni przerwy w walkach pomiędzy Izraelem i Hamasem, z nadzieją na wypuszczenie kolejnych zakładników i dostarczenie większej ilości zapasów dla ludności cywilnej.

• Od początku koordynowanego przez Katar i Egipt zawieszenia broni doszło do uwolnienia 51 Izraelczyków, 19 cudzoziemców (w większości obywateli Tajlandii) i około 150 Palestyńczyków — głównie kobiet i nastolatków.

• W ramach przedłużenia rozejmu miało dojść do uwolnienia 10 zakładników dziennie za wtorek i środę tego tygodnia, choć brakuje jeszcze oficjalnych potwierdzeń.

Izrael utrzymuje swój cel kompletnego wymazania Hamasu ze Strefy Gazy i szykuje się do ofensywy na południową część enklawy, mimo protestów USA. W rękach Hamasu wciąż pozostaje około 175 zakładników, a organizacja naciska na kolejne przedłużenie rozejmu, które daje bojownikom strategiczną przewagę nad siłami Izraela.

🇫🇮🇷🇺 Finlandia zamyka granicę z Rosją

Wczoraj fiński minister, Petteri Orpo, potwierdził, że jego kraj zamyka wszystkie przejścia graniczne z Rosją na okres dwóch tygodni.

• Finlandia, podobnie jak Estonia (lub Polska wzdłuż granicy z Białorusią) zmaga się z narastającą falą nielegalnych imigrantów, w tym przypadku pochodzących głównie z Afryki.

• Kraj oskarża Rosję o wspieranie lub nawet współtworzenie tego kanału migracyjnego, w celu destabilizacji fińskiego społeczeństwa.

Fińsko-rosyjska granica liczy 1340 kilometrów i jest najdłuższa na kontynencie, nie przebiegając przy tym wzdłuż żadnych naturalnych formacji, takich jak rzeki, lub pasma górskie. Od kwietnia tego roku jest też granicą pomiędzy Rosją a wschodnią flanką NATO.

🇪🇺⚖️ UE dopuszcza zakaz noszenia symboli religijnych

We wtorek Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł, że urzędy administracji publicznej mają prawo zakazać swoim pracownikom noszenia symboli religijnych, lub innych przedmiotów ujawniających przekonania światopoglądowe.

• Sprawa była rozpatrywana po tym, jak belgijska urzędniczka zaskarżyła zakaz noszenia hidżabu w pracy, wprowadzony w celu uzyskania ścisłej neutralności przedstawicieli administracji publicznej.

• Decyzja TSUE jasno określa, że zakazy są prawomocne, ale nie mogą być wybiórcze — jeśli dany urząd będzie zabiegał o utrzymanie neutralności, może zakazać noszenia symboli, który dotyczyć będzie wszystkich religii oraz frontów światopoglądowych.

🇵🇱🍿 Polski Rząd, S01E05, reż. Szymon Hołownia

W poniedziałek zaprzysiężono rząd Mateusza Morawieckiego, który — zupełnie jak muszki owocowe — będzie żył przez następne 2 tygodnie. Do towarzystwa Mateuszowi oddelegowano partyjne młode wilki, a w tym aktorkę z creditsami w M jak miłość.

• Przy okazji wczorajszego posiedzenia sejmu ruszyły też prace nad powołaniem komisji śledczych, które będą nabijać viewsy rozliczać poprzednią władzę w świetle medialnych kamer.

• Na pierwszy rzut pójdzie afera z wyborami kopertowymi z 2020 roku, kiedy to polski system miar został wzbogacony o jednostkę jednego Sasina.

LOTNICTWO

Na oleju do Nowego Jorku

O co chodzi: wczoraj Virgin Atlantic ukończyło pierwszy komercyjny lot przez Atlantyk napędzany alternatywnym paliwem (SAF) składającym się z tłuszczy zwierzęcych i oleju roślinnego po gotowaniu.

• Wykorzystanie tego rodzaju paliwa w lotnictwie jest już możliwe od lat, ale dopiero teraz doszło do lotu przez ocean, z wykorzystaniem standardowego samolotu Boeing 787 z powszechnie wykorzystywanymi silnikami Rolls-Royce’a.

• Ekipa na pokładzie była już daleko mniej powszechna — w skład załogi wszedł miliarder i założyciel grupy Virgin, Richard Branson oraz minister transportu UK, Mark Harper.

Co w tym ważnego: transport lotniczy odpowiada obecnie za ~5% globalnych emisji, a branża wciąż szuka skutecznej metody na dekarbonizację.

• Elektryfikacja samolotów nie wchodzi w grę ze względu na ciężar baterii litowo-jonowych, a technologie oparte na zielonym wodorze są obecnie opłacalne mniej więcej tak, jak nasze wybory kopertowe.

Tymczasem: paliwa alternatywne (lub biopaliwa) polegające na spalaniu odpadów z innych obszarów działalności człowieka stanowią kuszącą alternatywę, choć rodzą też szereg nowych problemów.

• Silniki samolotu napędzanego olejem po fryturze wciąż wypuszczają do atmosfery podobną ilość CO2 co w przypadku standardowego paliwa lotniczego.

• Myk polega na tym, że emisje netto — biorąc pod uwagę cały proces pozyskania paliwa, aż do momentu jego spalenia — są nawet o 70% niższe, niż w przypadku normalnego paliwa na bazie ropy.

Okej, ale: komentarze ze strony aktywistów klimatycznych ostrzegają, że jest to co najmniej śliski temat, który zakrawa o greenwashing.

• Ekolodzy podkreślają, że obecnie na świecie produkuje się znikome ilości biopaliw, a ich wpływ środowiskowy jest niedoszacowany.

• W kalkulacjach emisji nie bierze się pod uwagę rosnących emisji upraw rolnych i hodowli bydła, które byłyby wymagane, by paliwa typu SAF stanowiły istotną część transportu lotniczego.

W cyferkach: obecnie produkcja biopaliw stanowi 0.1% światowej produkcji paliwa lotniczego — mimo że wolumen wzrósł 3x pomiędzy 2021 i 2022 rokiem, do 300 mln litrów rocznie.

• Szacuje się, że do roku 2050 produkcja biopaliw musi wzrosnąć o 1500% — do 450 miliardów litrów — tak by doprowadzić do zerowych emisji netto w lotnictwie.

• W tym celu producenci muszą uporać się zarówno z kwestią środowiskową, jak i kosztową — dzisiaj litr paliwa SAF jest 3-5x droższy od tego na bazie paliw kopalnianych.

Co dalej: Virgin Atlantic przyznaje, że wtorkowy lot był symbolicznym pierwszym krokiem, a branża jest wciąż bardzo daleka od pełnej komercjalizacji biopaliw.

• Przedstawiciele firmy dodają jednak, że chodzi tu przede wszystkim o zwiększenie inwestycji w R&D i produkcję. Wierzą, że samo rozwiązanie może stanowić podstawę bezemisyjnych linii lotniczych przyszłości.

NEWSROOM

Amazon bierze się za biura

Firma chce, by pracownicy przychodzący do biura nie musieli odbijać kart — a zamiast tego mogli zbijać piątki.

• Podczas trwającej w tym tygodniu konferencji Re:invent Amazon przedstawił technologię skanowania linii papilarnych przy wejściach do budynków biurowych.

• Ta metoda weryfikacji jest rozwijana od kilku lat w ramach płatności — klienci bezobsługowych sklepów Amazon Go mogą przypisać dane karty płatniczej do swoich linii papilarnych i dokonywać zakupów przez zbliżenie dłoni do czytnika.

Technologie oparte o dane biometryczne (skany linii papilarnych, odcisków palców czy siatkówki oka) nabierają w ostatnich latach rozpędu. Giganci technologiczni upatrują w nich sposobu na wyparcie haseł dostępu i zwiększenie bezpieczeństwa w internecie.

• Amazon, podobnie jak pozostałe big techy, zmaga się jednak z kryzysem zaufania. Coraz częściej mówi się o niebezpieczeństwie powierzania unikatowych i niezmienialnych danych osobowych firmom, które przechowują je w scentralizowanych bazach danych.

Tylko dla kumatych

Gruba badaczy z wiodących firm AI (m.in. Meta i Hugging Face) zaproponowała nową metodę testowania zdolności AI, nazwaną GAIA (General AI Assistants).

• W przeciwieństwie do egzaminów na radców prawnych — człowiek wypada w niej o wiele lepiej od sztucznej inteligencji.

• Średni wynik ludzkich testerów utrzymuje się na poziomie 92%, podczas gdy najmocniejszą wersję GPT-4 (z możliwością przeglądania internetu) stać obecnie na 15% poprawnych odpowiedzi.

GAIA wymaga umiejętności, które przychodzą nam naturalnie (myślenie przyczynowo-skutkowe, interpretacja treści tekstowych z wizualnymi, wykorzystywanie narzędzi do realizacji celu) a okazują się dużym wyzwaniem dla AI. Twórcy sugerują, że nowa metodologia może posłużyć jako uniwersalny standard oceny dużych modeli językowych, które obecnie ciężko jest porównywać między sobą.

Cyber Monday wygrywa

Spływają już dane za najważniejsze dni w sprzedaży internetowej — Black Friday i Cyber Monday — które w tym roku pobiły kolejne rekordy.

• Cyber Monday, mimo krótszego stażu, jest już największym handlowym świętem roku. Poniedziałkowa sprzedaż w samych Stanach wyniosła 12.4 mld dolarów, przebijając o prawie 3 miliardy wynik z Black Friday.

• Swoje 5 minut przeżywały też słabnące w ostatnich latach startupy od Buy Now Pay Later — ta metoda płatności odpowiadała za 8% całego obrotu i urosła o 42.5% w porównaniu z zeszłym rokiem.

BIG DATA

Pump it up

Stany Zjednoczone interpretują Danzela w sposób dosłowny i właśnie wykręciły najwyższy w historii ludzkości poziom dziennego wydobycia ropy naftowej.

W cyferkach: Obecnie USA wydobywa 13.2 mln baryłek dziennie, przebijając o blisko 3 mln baryłek zarówno Rosję, jak i Arabię Saudyjską.

• W zeszłym roku amerykańskie złoża odpowiadały za 15% światowego wydobycia. Gdyby krajowe zagłębie naftowe — Teksas — był osobnym krajem — region zająłby czwarte miejsce w globalnym rankingu, wyprzedzając całą Europę i wspomniane już dzisiaj Zjednoczone Emiraty Arabskie.

• Choć Ameryka Północna stwarza korzystne warunki dla rozwoju energii odnawialnej — USA zajmuje pod tym kątem zaledwie 40 miejsce na świecie. W tym roku tylko 10.66% amerykańskiej energii pochodzi z OZE, daleko za m.in. sąsiadującą Kanadą (~30% energii z OZE), która również znajduje się w top 10 producentów ropy na świecie.

Druga młodość: największa gospodarka świata polegała na importowaniu ropy przez długie dekady, co doprowadziło do uzależnienia kraju od Bliskiego Wschodu i licznych, mniej lub bardziej krzywych, interwencji wojskowych oraz politycznych w regionie.

• Dopiero przełom technologiczny w postaci eksploatacji ropy z łupków pomógł odwrócić ten trend, a Stany wróciły do stanu niezależności energetycznej, kierując również sporą ilość swojego surowca na eksport.

W kontekście: Stany, podobnie jak Brazylia, Indie, Chiny, czy Australia sprzeciwiały się w ostatnich latach agresywnym limitom zużycia paliw kopalnianych, proponowanych głównie przez państwa europejskie i pozostają drugim (po Chinach) największym emitentem CO2 na Ziemi.

• Mimo to kraj wciąż utrzymuje swoje zobowiązanie do osiągnięcia neutralności klimatycznej w przeciągu następnych 27 lat.

INNE RZECZY

• Szwajcaria = żyła. Kraj kandyduje do goszczenia zimowej olimpiady w 2030 roku i przygotował w tym celu najniższy budżet w historii wydarzenia.

• Koniec piekła nastolatków. Nowa Zelandia wycofuje się z wprowadzonego przed rokiem całkowitego zakazu palenia tytoniu dla osób urodzonych po 2008 roku. Przyczyna prozaiczna — państwo obiecało obniżyć podatki i szuka teraz dodatkowych źródeł przychodu.

• Tesla vs. listonosze. Firma pozwała szwedzką pocztę za blokowanie dostaw tablic rejestracyjnych, wprowadzoną w ramach protestów organizacji pracowniczych przeciw działaniom Tesli w kraju.

• Heh, nawet nie Niemcy. Największym zagranicznym inwestorem w Polsce okazuje się Holandia.