🗞️ Kinowy skandal roku

PIĄTEK, 15.09.2023 | 1394 słów, 5m 13s lektury

CYFERKI

🇨🇳🚬 300 milionów palaczy

Tak dużo osób pali papierosy w Chinach, że podatki państwowego giganta tytoniowego stanowią aż 7% przychodu państwa w skali roku.

🌆🍎 5.5 tys. dolarów

Średni czynsz za mieszkanie na Manhattanie w sierpniu. Nowy Jork pozostaje najdroższym miastem w Stanach pod kątem wynajmu.

📡💸 1.4 miliarda dolarów

Przychód wygenerowany przez Starlink w 2022. Sporo, choć rozpoczynając projekt, SpaceX prognozował, że do tego roku osiągnie już pułap 12 miliardów rocznie.

🇵🇱💸 4300 PLN brutto

Uchwalona wczoraj płaca minimalna w Polsce, która będzie obowiązywać od lipca 2024.

KRAJ

Mumbaj, Polska, świat otworem

Wczoraj rano za sprawą publikacji Onetu rozpętała się gównoburza o skali większej nawet niż występ Blanki na tegorocznej Eurowizji.

Okazuje się, że przez ostatnie 2 lata polskie ministerstwo spraw zagranicznych miało side hustle w postaci odpłatnego przerzucania imigrantów z Azji, przez Polskę, aż do Stanów Zjednoczonych.

Dla kontekstu: cała awanturka dojrzewała w mediach od kilku tygodni, aż do wczorajszej publikacji Andrzeja Stankiewicza, zastępcy redaktora naczelnego Onetu.

• Tekst ujawnia, że odwołany pod koniec sierpnia wiceminister MSZ, Piotr Wawrzyk, spieniężał wizy wydawane przez zagraniczne konsulaty Polski.

• Sprawa była niby badana przez CBA już od marca, choć dopiero po interwencjach coraz bardziej striggerowanych służb amerykańskich.

• Po wypuszczeniu wczorajszej bomby medialnej prokuratura nie mogła już dalej kisić tematu i postawiła pierwsze oskarżenia, aresztując przy tym 3 osoby.

Flow procesu: kanały przerzutowe dla imigrantów były przykładem podręcznikowej organizacji urzędników.

• Piotr Wawrzyk wysyłał listy nazwisk, wraz z numerami telefonów i prosił konsuli o obsłużenie ich przed kolejką oraz wydanie polskich wiz wielokrotnego użytku.

• Dodawał do tego solidne backstory i tak np. do Polski przylatywały ekipy filmowców z Bollywood, by realizować zmyślone projekty.

• Następnie imigranci przemieszczali się z wykorzystaniem polskiej wizy do innych krajów UE lub Meksyku — skąd już było tylko kilka kroków i jeden płot, żeby znaleźć się na terytorium USA.

Cena za cały trip miała wynosić od 25 do 40 tys. dolarów, a klientów obsługiwano m.in. w Islamabadzie, Mumbaju, Bangkoku, Stambule, czy Manili.

Co dalej: wietrząc nawałnicę gniewnych twitterowiczów, rząd PiS zdążył pozbyć się przedsiębiorczego ministra dwa tygodnie temu. Wawrzyk został odwołany ze stanowiska i wykopany z list wyborczych, choć na ten moment nie postawiono mu żadnych zarzutów.

• Afera może zmusić rządowych copywriterów do przepisania trzeciego pytania w nadchodzącym referendum na:

  • Czy popierasz (darmowe) przyjęcie tysięcy nielegalnych imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki?

4 WAŻNE RZECZY™

🇰🇵🇷🇺 BFFs wśród dyktatorów

Niewiele wiadomo o szczegółach wizyty Kim-Dzong-Una w Rosji i spotkaniu przywódcy Korei Północnej z Putinem. Obydwaj liderzy nie zorganizowali konferencji prasowej, a ich biura nie wypuściły communiqué.

• Wizyta musiała mimo wszystko być owocna — Kim zaprosił Putina na kolejne spotkanie, tym razem w Korei Północnej.

• Władimir zaakceptował i podobnie jak jego koreański kolega, odbędzie podróż przez połowę Eurazji pociągiem, bo wie z doświadczenia, jak w Rosji kończy się latanie samolotem.

🇱🇾💔 Liczba ofiar w Libii rośnie

Trwa walka z żywiołem po katastrofalnej powodzi, która przeszła przez Libię. Brakuje jeszcze oficjalnych potwierdzeń, lecz agencje humanitarne związane z ONZ estymują straty w ludziach pomiędzy 8 a 20 tys. ofiar śmiertelnych.

• Wg. ONZ tak wysoka śmiertelność jest bezpośrednim skutkiem destabilizacji politycznej w Libii, która pozostaje w kryzysie od 2011 roku i obalenia dyktatury Kadaffiego.

🏝️🇮🇹 Masowa imigracja na Lampedusie

W czwartek najbardziej wysunięta na południe wyspa Włoch pękała w szwach, po tym, jak dotarło tam ponad 120 łódek wypływających z Tunezji.

• W ciągu jednego dnia na wyspie pojawiło się blisko 7000 uchodźców, przeciążając lokalne ośrodki i zasoby agencji imigracyjnych.

• Mieszkańcy wyspy zaczęli samodzielnie podejmować przybyszów, serwować posiłki i organizować materiały pierwszej potrzeby.

Masowy przepływ z Tunezji do krajów Unii oznacza porażkę wynegocjowanego niedawno porozumienia z tym krajem, który w zamian za sowite dotacje unijne miał ukrócić działania przemytników ludzi.

⚖️ 🇺🇸 Młodszy Biden oskarżony

Syn amerykańskiego prezydenta, Hunter Biden, został oskarżony w federalnej sprawie o nielegalne posiadanie broni.

• Hunter jest bardzo niewygodnym członkiem rodziny — od lat przyciąga uwagę prokuratury przez problemy z narkotykami oraz niejasne koneksje biznesowe w krajach takich jak Rosja i Chiny.

Republikanie szukają połączenia między przewinieniami syna i politycznymi wpływami ojca, tak by stworzyć przeciwwagę dla batalii prawnych Donalda Trumpa.

ŚWIAT

Święty metal

Coraz ciężej znaleźć bogactwa naturalne, których Amerykanie nie mają najwięcej na świecie. W tym tygodniu naukowcy donoszą o odkryciu w Stanach rekordowych złóż litu.

Co w tym ważnego: lit jest kluczowym składnikiem baterii litowo-jonowych, które napędzają samochody elektryczne — stąd często określany jest jako nowa ropa naftowa.

• Podobnie jak w przypadku ropy — światowe wydobycie litu jest hardkorowo szkodliwe dla środowiska.

• Na stan z dzisiaj Stany nie są ważnym graczem w litowej układance. Prym na świecie wiodą Australia, Chile i Chiny, które łącznie odpowiadają za ponad 90% światowego wydobycia.

Do tego trio niebawem dołączy także Boliwia. W lipcu ten najbiedniejszy kraj Ameryki Południowej odkrył złoża litu, które mogą uczynić z nich światowych liderów w produkcji surowca.

Ach ci Amerykanie: teraz wszystko może wywrócić się do góry nogami, bo w Stanach znaleziono złoża, które mają zawierać 132 miliony ton litu — 12x więcej niż w Boliwii.

• Robi się lepiej — amerykańskie złoża mogą być tańsze i łatwiejsze w eksploatacji ze względu na wulkaniczne pochodzenie litu, który dzisiaj jest po prostu częścią gleby na terenach znaleziska.

• Dzięki temu produkcja surowca ma być nieporównywalnie mniej szkodliwa dla środowiska i wymagać mniejszych nakładów finansowych.

Okej, ale: jest jeden problem, dość typowy dla Nevady, w której trafiono ten geologiczny sztosik — Indianie.

• Surowiec znajduje się na terenach należących do indiańskich plemion Soshone i Paiute.

• Przedstawiciele plemion zapowiadają obronę swoich terenów, które od setek lat służą im za miejsce do modlitwy i pochówku zmarłych.

Co dalej: choć sprawa toczy się od 2020 roku — dopiero w tym miesiącu naukowcy odkryli, jak duże w istocie są złoża na granicy Nevady i Oregonu.

• Biorąc pod uwagę rywalizację między Chinami a USA na polu elektryfikacji transportu — można oczekiwać, że Indianie będą musieli całkiem niebawem szukać nowej miejscówki.

NEWSROOM

Najdroższe spotkanie roku

W środę odbyła się trzygodzinna pogadanka pomiędzy członkami amerykańskiego senatu i szefami największych firm technologicznych rozwijających AI. Wśród uczestników byli m.in. Sam Altman, Bill Gates, Satya Nadella, Sundar Pichai, Jensen Huang (Nvidia), Alex Karp (Palantir) oraz — usadowieni po przeciwległych końcach sali — Elon Musk i Mark Zuckerberg.

• Wszyscy potwierdzili, że ich firmy są otwarte na regulacje prawne wokół AI, choć Musk dorzucił, że amerykański kongres nie jest gotowy, by zacząć je tworzyć.

• Wywiązała się też debata na temat modeli open-source, takich jak Llama 2 od Meta — część senatorów wyraziła zaniepokojenie otwartym dostępem do modeli, który daje mniejszą kontrolę nad ich zastosowaniem.

Nieprzewidywalny jak bankier

Europejski Bank Centralny zastosował wczoraj zabieg na Glapińskiego i zaskoczył cały świat decyzją o stopach procentowych. Różnica jest taka, że zamiast obniżać — podniósł oprocentowanie kapitału do najwyższego poziomu w historii euro.

• Ekonomiści tłumaczą decyzję presją inflacyjną: obecnie wskaźnik utrzymuje się na poziomie 5.3% z prognozą zejścia do 3.2% w przyszłym roku, wciąż dużo powyżej targetu na poziomie 2%.

• Wyższa cena pieniądza może utrudnić gospodarkom strefy euro wyrwanie się z ekonomicznego dołka, zwłaszcza w przypadku coraz bardziej słabnących w tym roku Niemiec.

NASA bierze się za UFO

W czwartek agencja opublikowała roczny raport dot. badań nad niezidentyfikowanymi zjawiskami anomalnymi.

• W ramach publikacji NASA zaprasza obywateli do współpracy i otwiera bazy danych, do których można wysyłać nagrania UFO.

• Chce też przykręcić foliarski klimat wokół tematu i przejść do podejścia naukowego — w tym celu mianowany został dyrektor zespołu ds. badań nad UAP (Unidentified Anomalous Phenomena).

Timing ogłoszenia o poważniejszym traktowaniu tematu przybyszy z kosmosu nie był najlepszy. W tym tygodniu w meksykańskim kongresie zaprezentowane zostały mumie pochodzenia pozaziemskiego, które okazały się być szczątkami martwej lamy.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Małpki są już passé. Żabka Nano planuje wprowadzić w swoich sklepach samoobsługowe krany z piwem.

• GrypseraGPT. Fińscy startupowcy zatrudniają fińskich więźniów do trenowania modeli językowych w ich ojczystym języku.

• Unhappy hour. W UK puby zaczynają podbijać ceny piwa w godzinach szczytu, podążając śladami Uberów i Bookingów tego świata.

• Kolejny napój made by AI. Coca-Cola wypuściła nowy smak — opracowany przez AI — który ma smakować jak rok 3000.

• W kosmosie sami hipsterzy. Europejska Agencja Kosmiczna testuje czy kombucha nie jest przypadkiem idealnym napojem do produkcji na Marsie.

ŻEBROLAJKI

A co jakby…