🗞️ Kaloryczne słowa

PIĄTEK, 15.12.2023 | 1961 słów, 6m 12s lektury

CYFERKI

💱🇦🇷 -50% wartości

Argentyna przeprowadziła bolesną dewaluację swojej waluty, zwiększając kurs peso do dolara z 400/1 do 800/1.

🐛🚗 2 miliony samochodów

Tesla została zmuszona do wprowadzenia poprawek w funkcji Autopilota dla praktycznie wszystkich samochodów sprzedanych w USA od 2012 roku.

🍎🚀 3.08 biliona dolarów

W środę akcje Apple wniosły się na nowe wyżyny, bijąc swój własny rekord wszech czasów. Firma odpowiada już za 12% wartości gospodarki USA.

🍽️💔 -25% restauracji

Polskie gastro ma za sobą kolejny ciężki rok, w którym z rynku ubyło 2 tys. lokali. Od 2019 roku zamknęła się już 1/4 ze wszystkich restauracji w kraju.

MEDIA

Prosto do paszczy lwa

Niedługo będzie już można pytać ChatGPT o Madzię Gessler lub Clout MMA i otrzymywać całkiem legitne odpowiedzi.

O co chodzi: Axel Springer — jedna z największych grup medialnych na świecie i właściciel m.in. Faktu, czy Onetu — ogłosił właśnie początek współpracy z OpenAI.

• W ramach partnerstwa GPT-4 będzie miało dostęp do najnowszych newsów i artykułów prasowych, wliczając w to również treści chronione paywallem.

• Odpowiedzi generowane przez ChatGPT na podstawie tekstów redakcji z Axel Springer będą odpowiednio oznaczane, tak żeby użytkownik mógł poznać autora i w razie potrzeby przeklikać się do źródłowego artykułu.

Finansowe warunki nie są jeszcze znane, ale współpraca może być początkiem nowej ery dla tradycyjnych mediów, których archiwa stanowią smakowity kąsek dla firm rozwijających generatywną AI.

Co w tym ważnego: porozumienie jest przełomem dla OpenAI, które do tej pory nie przyznawało publicznie, skąd ich modele językowe czerpią dane.

• Przez ostatnie 12 miesięcy artyści, pisarze, czy publicyści bezskutecznie dopraszali się o hajs, podkreślając, że chatbot żeruje na dziesięcioleciach ich pracy.

• Do tej pory jedynym konkretem było blokowanie największych portali przed crawlerami firm AI, które w ten sposób ściągały wcześniej teksty do treningowych baz danych.

Drugie podejście: tradycyjne firmy medialne, które w tym roku zwalniają aż miło, stają przed drugą w ostatnich latach szansą na odnalezienie się w realiach transformacji cyfrowej.

• Poprzednim razem nową technologią były social media, które zdemolowały model biznesowy tradycyjnych mediów.

• Dzisiaj platformy takie jak Facebook czy Twitter dyktują twarde warunki współpracy i rutynowo wycinają old schoolowe tytuły z obiegu, gdy te zaczynają domagać się np. wynagrodzenia za linkowanie ich artykułów.

Co dalej: w przypadku AI największe grupy medialne na świecie starają się jak najszybciej nawiązać bliską współpracę z twórcami modeli językowych i wypracować programy licencjonowania swoich treści oraz danych.

• W odróżnieniu od social mediów, firmy AI potrzebują wysokiej jakości tekstów i specjalistycznych danych, więc pozycja negocjacyjna dziennikarzy może być nieco lepsza.

• Deal wynegocjowany teraz pomiędzy OpenAI i Axel Springer — jednymi z największych firm w swoich dziedzinach — może wyznaczyć sposób, w jaki obie branże będą ze sobą koegzystować.

4 WAŻNE RZECZY™

🕵🏽🇺🇸 Republikanie otwierają śledztwo przeciw Bidenowi

W środę Izba Reprezentantów przegłosowała rozpoczęcie śledztwa ws. impeachmentu (procedury umożliwiającej odwołanie z urzędu) przeciwko Joe Bidenowi.

• Gra o impeachment jest ryzykownym ruchem. Nawet część Republikanów przyznaje, że nie dysponują obecnie wystarczającą amunicją, by realnie zagrozić Bidenowi.

• Oskarżenia opierają się na potencjalnym współudziale prezydenta w nielegalnych praktykach biznesowych jego syna, Huntera Bidena, który broni się przed zarzutami o przestępstwa podatkowe i nielegalne posiadanie broni.

Faktyczne odwołanie Bidena z urzędu jest praktycznie niemożliwe, z racji na przewagę Demokratów w Senacie. Wygląda na to, że Republikanie celują tutaj w stworzenie medialnej przeciwwagi dla rozpraw sądowych Trumpa.

🌍️🤝 COP28 pełen subtelności

W środę, po kilku zwrotach akcji i kilkunastu godzinach napiętych negocjacji opublikowano końcową deklarację z COP28, podpisaną przez wszystkie 198 państw uczestniczących w konferencji. Źródłem nieporozumień okazały się słowa phase out, użyte w kontekście paliw kopalnianych.

• Najpierw, na wniosek rajów naftowych, sformułowanie to zostało całkowicie wykreślone z deklaracji.

• Następnie, na prośbę bardzo wielu oburzonych państw, odrzucono wniosek tych pierwszych, aż w końcu zgodzono się na sformułowanie transitioning away, które w szerszym kontekście dokumentu znaczy dokładnie to samo, choć jest mniej dobitne.

Niezależnie od semantyki, jest to pierwsze jawne i globalne zobowiązaniem się członków ONZ do odejścia od spalania ropy, gazu i węgla — z tej przyczyny COP28 przejdzie do historii jako najważniejsza konferencja od COP21 z Paryża.

• Żeby nie było zbyt kolorowo: wtedy zobowiązano się do ograniczenia wzrostu temperatur o 1.5 °C do roku 2050 — a wygląda na to, że ten pułap na luzie przekroczymy zaledwie 8 lat później, czyli teraz.

🇺🇦🇪🇺 Ukraina coraz bliżej UE

W zaskakującym zwrocie akcji liderzy Unii przegłosowali wczoraj rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Ukrainą.

• Zatwierdzenie takiej decyzji w tym tygodniu wydawało się praktycznie niemożliwe ze względu na konieczność zgody wszystkich państw członkowskich i niesłabnący sprzeciw ze strony Węgier.

• Tymczasem Viktor Orbán zaskoczył wszystkich, oświadczając w czwartek, że utrzymuje swoje stanowisko — ale z uwagi na zgodę wśród pozostałych 26 państw wycofuje się z głosowania i nie uruchamia prawa weta.

Decyzja premiera Węgier pozwoliła pozostałym liderom przegłosować pozytywną decyzję dla Ukrainy i Mołdawii, choć warto dodać, że sam proces negocjacji będzie trwał jeszcze co najmniej kilka lat.

✂️🇵🇱 Rząd zaczyna rządzić

Nowi ministrowie zaczynają odnajdywać się w swoich rolach, pomimo dotkliwego braku onboarding buddies. I tak w pierwszych dniach rządu Donalda Tuska:

• Rozpoczęło się oranie służb specjalnych. Odwołani zostali szefowie wszystkich 5 agencji składających się na tę formację — na ten moment nie ujawniono jeszcze ich następców.

• Doczekaliśmy się pierwszej ofiarą Borysa Budki, czyli nowego zarządcy spółek skarbu państwa. Z rady nadzorczej Orlenu wyleciała Janina Goss; wieloletnia przyjaciółka i najbliższa współpracowniczka Jarosława Kaczyńskiego.

• Z kolei w Brukseli nadal rwanie ma Donald Tusk. W środę unijny komisarz ds. budżetu potwierdził, że trwają prace nad odblokowaniem środków z KPO oraz niejakiego Funduszu Spójności — łącznie 111 mld euro. Dzisiaj z kolei ma dojść do kolejnego spotkania pomiędzy polskim premierem a Ursulą von der Leyen.

RYNEK PRACY

Uberowcy na UoPie

W nadchodzących latach liczba pracowników Ubera, Bolta, czy Glovo na Linkedinie może deczko wzrosnąć — tak o kilka milionów osób.

O co chodzi: w środę znajdująca się ostatnio w legislacyjnej formie życia UE przedstawiła kolejną ustawę regulującą działanie internetowych gigantów — tym razem oberwało się appkom od przewozów ludzi i szamy.

• Platformy te funkcjonują dzięki pracy milionów samozatrudnionych gig-workerów, pozbawionych tradycyjnych przywilejów i praw pracowników etatowych.

• Debata nad tym, czy jest to uczciwy i innowacyjny model zatrudnienia, czy zwyczajne wykorzystywanie pracowników trwała od lat, aż w końcu UE rozpoczęła prace nad uregulowaniem tej kwestii w 2021 roku.

Co nowego: ogłoszona w tym tygodniu ustawa wprowadza 5 kryteriów do oceny stosunku zatrudnienia pomiędzy platformą i pracownikiem, a także szereg praw wokół wykorzystania algorytmów i automatycznych systemów nadzoru pracy.

• Wśród kryteriów świadczących o zatrudnieniu etatowym jest m.in. kwestia kontroli i dystrybucji zadań oraz dyktowania cen za usługi — co daje platformom mało możliwości na wymiganie się od uznania dostawców za swoich pełnoprawnych pracowników.

• Firmy będą też zmuszone do informowania zatrudnionych, w jaki sposób ich praca jest monitorowana za pomocą technologii oraz tłumaczenia, co stoi za automatycznymi decyzjami o usunięciu danej osoby z platformy, lub obniżeniu jej wynagrodzenia.

Według wstępnych szacunków europejskich polityków nawet 5.5 miliona osób pracujących dla Uberów i Woltów tego świata łapie się dzisiaj w kryteria pracownika etatowego i nie powinny być traktowane jak niezależni podwykonawcy.

Co w tym ważnego: tak jak w przypadku social media, czy ostatnio AI — Unia jest pierwszym legislatorem na świecie, który wprowadza obszerne ramy prawne dla modelu biznesowego stworzonego zaledwie 15 lat temu. Szczególną uwagę przyciągnęły przepisy o wykorzystaniu algorytmów do oceny jakości pracy.

• Jak podkreślają sami urzędnicy — po wprowadzeniu ustawy w życie gig-workerzy będą mieli na tym polu więcej praw niż osoby zatrudnione na umowach o pracę.

• Pozostaje pytanie, jak wpłynie to na działanie samych platform, które obecnie zatrudniają w Europie ponad 28 milionów osób.

Podobne przepisy wprowadzono już na szczeblu krajowym w Hiszpanii w 2021 roku. Nie doprowadziło to do zaporowych podwyżek dla klientów końcowych, ale jeden z największych graczy (Deliveroo) podjął decyzję o wycofaniu się z rynku.

Co dalej: podobnie jak w przypadku fetowanego niedawno AI Act — ustawa musi teraz odhaczyć formalności we wszystkich trzech izbach UE, żeby wejść w życie w 2025 roku.

• Do tego momentu szacuje się, że liczba gig-workerów w UE urośnie do 40 mln osób (przekraczając tym samym populację np. Polski).

• Platformy muszą zatem już teraz zacząć decydować, co wolą złamać pierwsze — prawo pracy, czy serduszka klientów.

NEWSROOM

Prawdziwy C-3PO coraz bliżej

W tym tygodniu Tesla odsłoniła drugą generację swojego humanoidalnego robota — Optimusa — znanego też jako Tesla Bot.

• W klipie promocyjnym twórcy chwalą się tym, że dzięki wieloletnim badaniom nad konstrukcją, sensorami i softwarem robot potrafi teraz m.in. przełożyć jajko z pudełka do lodówki, zrobić przysiad, a także bujać się przy delikatnym techno.

Odkładając beczkę na bok, Elon Musk wierzy, że Optimus będzie niedługo bardziej dochodowym produktem dla Tesli niż samochody. Firma szykuje się do zastąpienia w pewnym momencie pracowników fabrycznych robotami, a także skomercjalizowania ich do użytku domowego.

• p.s po internecie fruwa też to nagranie, więc tylko dorzucimy, że to jest akurat deepfake.

Threads wjeżdża do Polski

Wczoraj najnowsza aplikacja od Meta wreszcie pojawiła się w krajach UE, 5 miesięcy po debiucie we wszystkich innych, mniej wymagających częściach świata.

• Uporanie się z ograniczeniami prawnymi Unii powinno znacznie pomóc w dalszym konkurowaniu z X/Twitterem. Wczorajszy launch otworzył aplikację dla blisko 450 milionów ludzi mieszkających w krajach Unii.

• Po okresie wczesnej podnietki, kiedy przyrost użytkowników przebijał nawet ChatGPT w rankingu najszybciej rosnących produktów w historii internetu, ruch zaczął widocznie słabnąć.

W październiku Mark Zuckerberg przyznał, że liczba osób korzystających z Threads spadła poniżej marnych 100 milionów.

TikTok gigantem płatności

Najskuteczniejszy pożeracz czasu znany ludzkości przebił właśnie próg 10 miliardów dolarów w płatnościach przesyłanych tiktokowym twórcom przez ich fanów.

• Tym samym TikTok jest pierwszą aplikacją mobilną (która nie jest grą) obsługującą tak duży wolumen płatności. Dotychczas próg 10 mld przebiło tylko pięć aplikacji, z których wszystkie były grami — m.in. Candy Crash, czy Clash of Titans.

• Ten strumień pieniędzy powinien tylko przyspieszać — już teraz użytkownicy TikToka przesyłają 11 mln dolarów każdego dnia w formie wynagrodzenia dla swoich ulubionych twórców.

Jeżeli aplikacja utrzyma obecne tempo rozwoju i zaangażowania użytkowników, w przyszłym roku przeciętny TikToker spędzi 40 godzin (czyli ekwiwalent jednego tygodnia pracy) na przeglądaniu aplikacji każdego miesiąca.

PODSUMOWUJĄC

Gdyby tydzień był pigułką

Mocno polityczny tydzień za nami, a coś nam podpowiada, że to i tak dopiero początek prawdziwego spektaklu… w każdym razie:

News tygodnia: trudno nie przypisać tego miana podmiance rządu w Polsce. Dla szybko scrollujących ludzi → pierwsze posunięcia drugiej drużyny pierścienia Donalda Tuska opisaliśmy powyżej. Jeśli chodzi o następny tydzień — warto będzie obserwować rozpoczynającą się właśnie batalię o TVP.

• Czystkę w mediach już teraz blokować próbuje Trybunał Konstytucyjny, choć — wg. komentarzy prawników — nieudolnie.

Szoker: again, ciężko nie przyznać tutaj statuetki Grzegorzowi Braunowi, który przeprowadził gaśnicową demolkę w Sejmie. Jest to dość fascynująca sytuacja dla Konfederacji, która wybiera teraz pomiędzy utratą wicemarszałka Sejmu a publicznym ugięciem się pod butem Szymona Hołowni. Z kolei sam Braun traci bardzo niewiele:

• Jego elektorat jest zupełnie jak łobuz i wciąż kocha najbardziej.

• Zdecydowanie nie zaszkodzi mu fakt, że repostowaniem jego czynów zajął się Kanye West.

• A żeby było lepiej, pojawił się właśnie wygodny polityczny azyl, w postaci najnowszej partii Korwina.

Warto rzucić okiem: z lekka zakryty bardziej klikalnymi tematami przeleciał news o wygranej Epic Games w procesie sądowym przeciwko Google.

• Decyzja sądu może doprowadzić do renesansu w świecie aplikacji mobilnych, które będą miały szansę na znacznie lepsze zarobki.

Etcetera:

• Pochodzące z Chin Temu i TikTok królują jako najpopularniejsze aplikacje na świecie.

• Sejm idzie jak burza na YT, gdzie mógłby już wyciskać 100k PLN miesięcznie, gdyby tylko włączył reklamy.

• UE jako pierwsza organizacja na świecie wprowadziła prawo regulujące AI.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Magister Shitpostingu. Wg. sprawozdań podatkowych Elon Musk otwiera prywatny uniwersytet w Teksasie.

• Rosół wygrywa z Pho. TasteAtlas wypuścił swój ranking najlepszych kuchni świata, w którym Polska zajęła 13 miejsce, wyprzedzając m.in. kuchnię wietnamską i tajską.

• Twitch to nie Instagram. Platforma dopuści pokazywanie sutków podczas streamów, ale tylko tych rysunkowych — prawdziwe wciąż nie są ok.

• Ach ten Microsoft 🥰. Największy baller tego roku w gronie Big Tech zgarnął właśnie nagrodę na najlepiej zarządzaną korporację w Stanach — 4ty rok z rzędu.