🗞️ Domino

WTOREK, 10.10.2023 | 1521 słów, 5m 37s lektury

CYFERKI

🚗🤝 +350 tys. samochodów

Ilość nowych aut kupionych w Polsce przez pierwsze trzy kwartały roku — o 10% więcej niż przed rokiem, choć wciąż mniej niż przed pandemią.

🤖🔻-2.26 miliarda dolarów

W Q3 inwestycje funduszy VC w startupy rozwijające generatywną AI spadły o ponad 2 mld dolarów w porównaniu z Q2, sygnalizując spadającą podnietkę inwestorów.

💍📝 42% małżonków

Coraz więcej małżonków w wieku 18-29 lat w Polsce decyduje się na podpisanie intercyzy.

♻️🔌 2 biliony euro

Według najnowszych badań taka inwestycja pozwoli Europie zbudować w pełni bezemisyjną energetykę do roku 2030. Natomiast, żeby inwestować w takim tempie, aż ¾ całego tegorocznego budżetu UE musiałoby pójść na zieloną energię.

ŚWIAT

Reakcja łańcuchowa w Izraelu

Trwająca od soboty wojna pomiędzy Hamasem i Izraelem rozpędziła lawinę wydarzeń na płaszczyźnie wojskowej, humanitarnej, geopolitycznej i gospodarczej. Poniżej streszczamy najważniejsze informacje z ostatnich dni.

Kontekst militarny: w poniedziałek Izrael odzyskał pełną kontrolę nad swoim terytorium.

• Teraz kraj musi zademonstrować siłę w wojnie konwencjonalnej. Zmobilizowanych zostało 300 tys. rezerwistów (w kraju liczącym 10 mln ludzi), a na granicę z Gazą kierują się kolumny czołgów i dywizji pancernych. Nasila się widmo lądowej inwazji, która wg. Izraela jest jedyną drogą do neutralizacji zagrożenia.

• USA wysłało w ten region grupę uderzeniową marynarki wojennej, która ma służyć jako straszak na Hezbollah — organizację terrorystyczną podobną do Hamasu, stacjonującą w Libanie.

Kontekst humanitarny: decyzja o inwazji Gazy będzie wyjątkowo trudna dla przywódców Izraela, z dwóch przyczyn:

• Bojówki Hamasu uprowadziły ponad stu obywateli Izraela, których ukrywają teraz w sieci podziemnych tuneli budowanych w Gazie od lat. Izrael zapowiedział, że uwolni swoich obywateli, choć rozwiązanie siłowe, bez wymiany zakładników obu stron, ma niskie szanse powodzenia.

• Ludność cywilna w Strefie Gazy jest na skraju kryzysu humanitarnego. Siły Izraela odcięły wszelkie dostawy, a w tym prądu, jedzenia i paliwa do terytorium zamieszkiwanego przez 2.3 mln ludzi, gdzie gęstość zaludnienia jest o 1.5x wyższa od Warszawy.

Kontekst geopolityczny: już teraz mówi się o zerwaniu negocjacji pokojowych z Arabią Saudyjską, która nie poparła działań Hamasu, ale oświadczyła, że winę za konflikt ponosi Izrael ze względu na wieloletnie represje Palestyńczyków.

• Po raz kolejny zagadką jest stanowisko Chin. Państwo Środka jest przychylne Rosji, której pasuje konflikt odciągający uwagę od Ukrainy i która ma bliskie stosunki z Iranem, otwarcie wspierającym działania Hamasu.

Kontekst gospodarczy: wybuch wojny błyskawicznie zmienił nastroje na międzynarodowych rynkach, choć na ten moment nie wywołał jeszcze kompletnej paniki.

• W poniedziałek ropa podskoczyła do poziomu $87 za baryłkę, odwracając trend spadków cen z zeszłego tygodnia.

• Izraelska waluta, szekel, spadła do najniższego poziomu od 2016 roku. Bank centralny Izraela ogłosił wyprzedaż swoich rezerw walut obcych o wartości 30 mld dolarów, by ratować pikujący kurs szekla.

Co dalej: w nadchodzących dniach powinno się okazać czy Izrael faktycznie przeprowadzi inwazję lądową, która może prowadzić do śmierci zakładników i mieszkańców Strefy Gazy.

Na arenie międzynarodowej obserwowane będą działania Chin, a w sferze ekonomicznej może dojść do umocnienia się dolara i spadków na giełdach, napędzanych rosnącą ceną ropy.

4 WAŻNE RZECZY™

1. 🇨🇳 Spotkanie na szczycie w Chinach

Wczoraj doszło do spotkania jednego z najwyższych rangą polityków partii Demokratycznej, Chucka Schumera, z prezydentem Chin, Xi Jinpingiem.

• Amerykańska delegacja została zaproszona do Pekinu w celu rozmów na temat ocieplenia relacji pomiędzy oboma krajami.

• Ze względu na okoliczności Schumer wykorzystał okazję, żeby namówić Chiny do wyraźnego potępienia działań Hamasu w Izraelu — po jego interwencji chiński MSZ odświeżył swoje oświadczenie i skrytykował wszelkie akty agresji oraz ataków na ludność cywilną.

W tym roku może jeszcze dojść do bezpośredniego spotkania prezydentów Chin i USA na listopadowym szczycie ekonomicznym regionu Azja-Pacyfik. Byłby to największym przełom w relacjach chińsko-amerykańskich od 12 miesięcy.

2. 🗳️ Wieczór z TVP

Wczoraj wieczorem odbyła się seria krótkich wystąpień polskich polityków oraz dłuższych wystąpień polskich dziennikarzy, kolektywnie nazwana mianem debaty przedwyborczej.

• Według tych mediów, które zdążyliśmy do tej pory liznąć — nikomu nie podobał się Mateusz Morawiecki, niewielu osobom Donald Tusk, całkiem okej poradziła sobie Joanna Scheuring-Wielgus, a najsprawniej przemawiać mieli Szymon Hołownia i Krzysztof Bosak.

3. 🇺🇸 USA cofa Wenezuelczyków

Amerykański rząd rozpoczął proces deportowania migrantów z Wenezueli, którzy przybyli do Stanów po 31 lipca tego roku.

• Wenezuela walczy z gigantyczną zapaścią gospodarczą od 2016 roku. Kraj opuściła już 1/5 obywateli, szukając perspektyw w innych krajach Ameryki Południowej, lub próbując przedostać się do USA szlakiem przez Meksyk.

• Upadłość Wenezueli jest o tyle spektakularna, że kraj posiada największe złoża ropy naftowej na świecie, przewyższając pod tym względem zarówno USA, jak i Arabię Saudyjską.

4.🇸🇰 Trzęsienie ziemi u sąsiada

W poniedziałek wieczorem doszło do nietypowej klęski żywiołowej w naszym regionie — przez Słowację przeszło trzęsienie ziemi o magnitudzie 5.2 w skali Richtera.

• Oznacza to naprawdę solidne wstrząsy, które były odczuwalne również na Węgrzech, Ukrainie, w Polsce i Rumunii. Na Słowacji nie doszło do zniszczeń, na czas pisania nikt też nie odniósł obrażeń.

• Jeżeli pomiary sejsmologów się potwierdzą — będzie to najsilniejsze trzęsienie ziemi na Słowacji od 80 lat. 

KLIMAT

Cichy przełom Unii Europejskiej

Z początkiem października UE cichaczem wprowadziła największy na świecie system opodatkowania emisji CO2.

O co chodzi: od 2005 firmy działające na terenie Unii muszą płacić za luksus emisji gazów cieplarnianych w przemyśle ciężkim. W uproszczeniu — za wypuszczenie do atmosfery tony metrycznej dwutlenku węgla trzeba zapłacić €80 w formie kredytów węglowych.

• Opłaty obowiązują najbardziej zanieczyszczające branże, takie jak produkcja cementu, stali, nawozów sztucznych, energii elektrycznej i wodoru. Łącznie podatek obejmuje 45% wszystkich emisji generowanych na terenach Unii.

• Jest to polityka pro-środowiskowa ze strony UE, choć do tej pory stawiała europejskich producentów w trudnej sytuacji. Konkurenci z zewnątrz nie musieli płacić unijnych opłat i mogli łatwo przebijać ceny lokalnych dostawców.

Ta dysproporcja sił dobiega właśnie końca — od 1 października firmy z całego świata obowiązują te same zasady, jeżeli chcą eksportować swoje wyroby do krajów Unii.

W praktyce: eksporterzy wysokoemisyjnych towarów muszą zacząć raportować ilość CO2 wypuszczoną do atmosfery w trakcie produkcji.

• Przez pierwsze 3 lata potrwa faza próbna — firmy nie muszą płacić podatku przed rokiem 2026, ale już teraz jest od nich wymagane zgłaszanie swoich emisji.

Strategia Unii polega na powolnym przyzwyczajaniu producentów do nowych zasad, tak by mogli wypracować niezbędne procesy do raportowania swojego wpływu na środowisko.

Co dalej: docelowo blok chce zainspirować cały świat do przyjęcia europejskiego systemu i stworzenia jednolitego standardu opodatkowania CO2.

• Z tej przyczyny UE nie wymaga, by jej podatek zasilał tylko budżety państw członkowskich. Firmy z innych krajów mogą płacić te daniny własnym rządom — dopóty, dopóki zachowane zostaną unijne stawki za tonę metryczną.

• W przeciwnym razie wspólnota będzie wymagała dopłacenia różnicy podczas eksportu do krajów członkowskich.

Na tym etapie szereg państw sprzeciwia się nowym zasadom i określa je jako dyskryminujące — mowa tutaj o Chinach, Indiach czy Australii. Bliscy sojusznicy UE również kręcą noskiem: USA ubiega się o ulgi podatkowe, zaś UK zasłania się swoim własnym podatkiem na emisje, który jest jednak o połowę niższy od stawek unijnych.

NEWSROOM

Disney pod presją inwestorów

Według źródeł Axiosa jeden z głównych udziałowców w firmie, Nelson Peltz, zaczyna coraz mocniej naciskać na Disneya, domagając się sprzedaży nierentownych części korporacji.

• W tym miesiącu Peltz czterokrotnie zwiększył swoje udziały w firmie, a jego akcje są warte około 2.5 mld dolarów. Przy tak dużej pozycji inwestor walczy o więcej miejsc w radzie nadzorczej i dalszą redukcję kosztów operacyjnych.

Od dłuższego czasu krążą pogłoski o tym, że Disney próbuje ograniczyć skalę biznesu i zwiększyć rentowność swoich najmocniejszych zasobów: streamingu, parków rozrywki i produkcji filmowych, kosztem pozbycia się stacji telewizyjnych i tradycyjnych mediów.

InPost może zjeść polski e-commerce

Pojawiają się pierwsze szczegóły dotyczące InPost Pay — szumnie zapowiadanej bramki płatniczej szykowanej przez firmę Rafała Brzoski.

• Aplikacja ma integrować się z silnikami e-commerce i być jedną z opcji płatności dostępnych w koszyku.

• Magia ma polegać na zamawianiu i płaceniu jednym kliknięciem, z wybranymi od razu szczegółami dostawy — cała reszta procesu, łącznie z potwierdzeniami płatności i dostarczenia paczki będzie obsługiwana przez rozszerzający się ekosystem InPostu.

Nowy produkt może całkiem mocno uderzyć w biznes Allegro, a zwłaszcza subskrypcję Allegro Smart, która daje benefit darmowej dostawy. Prawdopodobnie wszystkie zakupy opłacane za pomocą InPost Pay będą miały darmową dostawę już od 40 PLN wartości.

Ostatni Nobel wręczony

Amerykanka Claudia Goldin, na co dzień profesor ekonomii na Harvardzie, została laureatką nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii.

• Goldin to zaledwie trzecia kobieta uhonorowana tą nagrodą odkąd fundacja Nobla dodała ekonomię do listy nagradzanych nauk. Jest też pierwszą kobietą, która otrzymała Nobla indywidualnie, a nie w grupie z innymi naukowcami.

• Ekonomistka jest jedną z najważniejszych postaci w walce o równouprawnienie kobiet na płaszczyźnie ekonomicznej. Jej prace przyciągnęły uwagę do różnic w poziomach wynagrodzeń kobiet i mężczyzn.

Goldin odkryła m.in. zależności pomiędzy dynamiką zarobków a zakładaniem rodziny, które pogłębia nierówności na niekorzyść kobiet.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• W Katowicach kosiarki nie budzą rano. Przycinaniem trawy zajmuje się tam specjalnie wynajęte stado owiec.

• ChatGPT na mobilce słabnie. We wrześniu przyrost użytkowników wyniósł zaledwie +20%, spadając w porównaniu do poprzednich, wakacyjnych miesięcy.

• Wars bierze się za biznes. Spółka ogłosiła ambitne plany na przyszłość, a w tym organizację wesel, chrzcin i komunii, które brzmią super, ale nie — nie będą odbywać się w jadących pociągach 😿.

• Tesla coraz bliżej monopolu. Hyundai i Kia to kolejni producenci, którzy przyjmują jej autorski standard ładowania samochodów elektrycznych.