- .dzień dobry
- Posts
- 🗞️ Cisza przed sobotą
🗞️ Cisza przed sobotą
+ problemy w przestworzach
PONIEDZIAŁEK, 08.01.2024 | 1712 słów, 5m 52s lektury


Jest poniedziałek, 8 stycznia — dzień, w którym modlący się do Księżyca Indianie Navajo kłócą się z lecącą na Księżyc agencją NASA o to, czy można tam zrzucić skremowane szczątki twórcy Star Treka.
Ciężko nam powiedzieć po czyjej stronie stoi racja, więc przejdziemy po prostu do przeglądu newsów.
W dzisiejszym wydaniu:
Trudny okres Boeinga.
Pierwsze wybory za pasem.
➕ Plus: najnowszy krypto-scam, mieszkania wciąż drożeją i pełna apteczka Elona Muska.
— KP
CYFERKI
🎯💸 10 milionów dolarów
Nagroda oferowana przez USA za informacje o miejscu pobytu 5 osób uznawanych za finansowych szefów Hamasu.
🔌🇪🇸 50.8% energii elektrycznej
Źródła odnawialne odpowiadają już za połowę produkcji prądu w Hiszpanii. Jednocześnie popyt na energię spada drugi rok z rzędu, uderzając w rentowność instalacji OZE.
✈️🇯🇵 104.8 miliona dolarów
Szacunkowe straty Japan Airlines po kolizji, która doprowadziła w zeszłym tygodniu do kompletnego spalenia się zaledwie dwuletniego Airbusa na lotnisku w Tokio.
🍾🚫 60% badanych
Ponad połowa ankietowanych warszawiaków popiera wprowadzenie zakazu sprzedaży alkoholu w nocy. Podobne rozwiązania obowiązują już m.in. we Wrocławiu, Krakowie, Katowicach, czy Poznaniu.
LOTNICTWO
Klątwa Boeinga

via Boeing Official
Drugi największy producent samolotów na świecie musi być naprawdę wdzięczny światu za to, że ten nie recenzuje jego maszyn gwiazdkami w internecie.
O co chodzi: w piątek doszło do awaryjnego lądowania Boeinga 737 MAX 9 na lotnisku w Portland, po tym, jak część kadłuba odpadła od samolotu w trakcie lotu.
Pasażerom na szczęście nic się nie stało, a najpoważniejsze straty ograniczyły się do telefonów i ubrań, wywianych przez dziurę ziejącą z samolotu.
Incydent zamknął wybitnie nieudany tydzień dla branży lotniczej. Zaledwie 3 dni wcześniej doszło do katastrofalnego zderzenia samolotów na pasie startowym w Tokio, w wyniku którego zginęło 5 osób.
Konkretna przyczyna incydentu w Boeingu nie została jeszcze zidentyfikowana.
Na czas śledztwa amerykańska Federal Aviation Administration zarządziła jednak tymczasowe uziemienie 171 samolotów tego modelu w celu badań technicznych i zabezpieczenia pojazdów.
Oznacza to setki odwołanych lotów i miliardowe straty dla linii lotniczych.
Dla kontekstu: wypuszczony na rynek w 2016 roku Boeing 737 MAX jest jednym z najlepiej sprzedających się, a zarazem najbardziej przypałowych samolotów w historii.
W 2019 roku cała flota została uziemiona po wykryciu błędów w systemie autopilota, które doprowadziły do dwóch katastrof lotniczych (w Indonezji i Etiopii), w których zmarło 346 osób.
Przeprowadzone w wyniku tych zdarzeń śledztwo wykryło liczne przypadki zamiatania usterek pod dywan przez Boeinga i przymykania oka na procedury bezpieczeństwa przez amerykański urząd lotniczy, udokumentowanych nawet w głośnym serialu Netflixa.
Gdy wreszcie po latach skandali większość z blisko 1400 maszyn tej generacji wróciło do normalnego użytkowania, Boeing wjechał z kolejnymi ups.
Najpierw pojawił się problem luzujących się śrubek w systemie sterowania, który wymagał dodatkowych badań technicznych dla ~1300 samolotów.
Następnie doszły problemy z utrzymywaniem ciśnienia w kabinie ze względu na nieodpowiednie nawierty w kadłubie.
Winą za ten ostatni defekt publicznie obarczono podwykonawcę Boeinga — firmę Spirit AeroSystems.
Ta oczywiście okazała się również odpowiedzialna za tę część samolotu, która w piątek odpadła, pozwalając pasażerom na lądowanie z zimnym łokciem.
Co dalej: niekończące się pasmo porażek związanych z 737 MAX (z którego korzysta m.in. większość lotów Ryanaira) wygenerowało do tej pory blisko 20 mld dolarów strat dla Boeinga, w wyniku przymusowych napraw, pozwów, odwołanych lotów etc.
Mimo to (i zapewne przez brak gwiazdkowania w internecie) popularność modelu bynajmniej nie spada.
Do dzisiaj Boeing wyprodukował zaledwie ~1400 z 4500 sztuk zamówionych 737 MAX. Model odpowiada za 76% całego wolumenu produkcji firmy.
4 WAŻNE RZECZY™

Altaf Quadri via AP Photo
🗳️🇧🇩 Bangladesz otwiera Rok Demokracji
Kraj z ósmą największą populacją na Ziemi zagłosował wczoraj w wyborach na premiera kraju. Urząd ten od 19 lat sprawuje Sheikh Hasina, która długo przed wyborami zdążyła wyeliminować swoich najważniejszych przeciwników, pozostawiając w opozycji marginalna ugrupowanie z niskim poparciem.
Mimo autokratycznych rządów Hasina cieszy się stabilnym poparciem w kraju oraz wśród najbliższych sąsiadów — Indii i Chin.
Wczorajsze wybory przyciągnęły rekordowo małą frekwencję — zagłosowało zaledwie 40% uprawnionych.
Choć oficjalne wyniki mają zostać ogłoszone dopiero dzisiaj, exit polle wskazywały bez cienia wątpliwości na kolejną kadencję urzędującej premier, która jest na ten moment najdłużej rządzącą kobietą na świecie.
⚖️👑 Kandydatura Trumpa w rękach sędziów
W piątek Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych (dla ziomali: SCOTUS) ogłosił, że to jego sędziowie rozstrzygną, czy Donald Trump będzie mógł kandydować w wyborach połówkowych partii Republikańskiej.
W zeszłym miesiącu sąd stanowy w Kolorado orzekł, że były prezydent nie może ubiegać się tam o funkcję publiczną, ze względu na swój udział w ataku na Kapitol, który został sklasyfikowany jako insurekcja przeciw władzy.
Werdykt z Kolorado (oraz podobny zakaz ogłoszony w Maine) opiera się na 14tej poprawce amerykańskiej konstytucji, która jeszcze nigdy nie była wykorzystywana w praktyce, co otwiera szeroki wachlarz możliwych interpretacji prawnych.
Ze względu na rozpędzającą się maszynę wyborczą w USA Sąd Najwyższy zobowiązał się rozpatrzyć sprawę i ogłosić swoją decyzję do 8 lutego.
🇮🇱🇱🇧 Hezbollah jednak atakuje
Wpis w piątkowym newsletterze o tym, że libańska bojówka nie planuje uderzeń na Izrael, zestarzał się bardzo źle. Już w niedzielę doszło do najcięższej wymiany ognia na granicy Libanu z Izraelem od wybuchu konfliktu w Strefie Gazy.
Łącznie Hezbollah wystrzelił 62 rakiety, celując w stanowiska obrony przeciwlotniczej Izraela. Część pocisków uderzyła w swoje cele, po stronie Izraela nie odnotowano ofiar wśród personelu wojskowego.
W odpowiedzi IDF ostrzelał bazy Hezbollahu, w których zginąć miało 6 bojówkarzy, podnosząc bilans ofiar po stronie Libańczyków do 150 osób.
Tymczasem: ekspresową wizytę na Bliskim Wschodzie rozpoczął szef amerykańskiej dyplomacji, Anthony Blinken, który spotkał się z liderami Jordanii i Turcji. Środowiska polityczne w Stanach zaczęły oskarżać Izrael o utrudnianie dostaw pomocy humanitarnej do Gazy przez wyrywkowe i przedłużające się inspekcje ciężarówek.
🇪🇺 🇭🇺 Orbán blisko rządzenia w UE
W niedzielę przewodniczący Rady Europejskiej, Charles Michel, ogłosił, że zamierza startować w czerwcowych wyborach do Parlamentu Europejskiego, wywołując przy tym niemałą lawinę spekulacji.
Michel prawie na pewno uzyska odpowiednią ilość głosów, by zostać europosłem, co znaczy, że zwolni przedwcześnie swoje stanowisko szefa Rady Europejskiej (właśnie tę funkcję pełnił też w Brukseli Donald Tusk).
Szkopuł w tym, że w tym samym okresie Węgry przejmą rotacyjne przywództwo UE, które przypada każdemu członkowi na okres 6 miesięcy.
Jeżeli struktury unijne nie uruchomią nadzwyczajnych procedur, by na czas obsadzić jego następcę — obowiązki przewodniczącego przypadną nikomu innemu jak królowi eurosceptycyzmu, czyli Viktorowi Orbánowi.
STÓŁ CZASU
Jeszcze w tym tygodniu

via Financial Times/AP
Wchodząc w ten tydzień, wiemy już, że żarty — podobnie jak urlopy co sprytniejszych ziomeczków z pracy — się skończyły i czeka nas cała plejada afer oraz poważnych rzeczy.
We wtorek: przypomnimy sobie o istnieniu Jarosława Gowina, który pierwszy raz od wielu miesięcy wystąpi przed komisją śledczą ds. wyborów kopertowych i oczekuje się, że rzuci kilka soczystych newsów.
Przy okazji: w Las Vegas rozpocznie się CES 2024 — największy pokaz elektroniki użytkowej na świecie.
W środę: w Sejmie odbędzie się gra w kotka i myszkę pomiędzy Hołownią a Wąsikiem & Kamińskim.
Duet polityków PiS jest ostatnio headlinerem sceny politycznej w ramach zwariowanej historii, w której panowie zostali ułaskawieni przez prezydenta za inby z przeszłości, następnie prawomocnie skazani przez sąd i zawieszeni w prawach posła przez Hołownię, następnie odwieszeni w tychże prawach przez inny sąd, który unieważnił decyzję marszałka, po której to decyzji wszyscy się zgubili.
Podczas środowego posiedzenia może dojść do scen takich jak ganianie (nie)posłów przez straż marszałkowską lub próby głosowania w ich wykonaniu, z wykorzystaniem nieaktywnych kart poselskich.
W czwartek: pozostając w obszarach krajowej polityki — ulicami Warszawy ruszy imprezka nazywana przez niektórych „Marszem Wolnych Polaków”, a przez innych — „Marszem Milionerów z PiS”.
Wydarzenie będzie testem sprawczości dla ugrupowania Jarosława Kaczyńskiego, przy czym większość obserwatorów spodziewa się frekwencyjnej klapy.
W piątek: rusza tzw. earnings season i to od razu z grubej rury. Raporty kwartalne opublikuje praktycznie cała ekipa z Wall Street, a wśród niej: Citigroup, Bank of America, JPMorgan Chase, Wells Fargo, czy największy fundusz inwestycyjny na świecie — BlackRock.
W sobotę: na dobre wkroczymy w Rok Demokracji, przy okazji wyborów prezydenckich i parlamentarnych na Tajwanie.
Na ten moment w sondażach przewodzi urzędujący wiceprezydent z Progresywnej Partii Demokratycznej, uznawanej przez Chiny za ugrupowanie wrogie i separatystyczne.
Na ogonie siedzi mu kandydat z opozycyjnego Kuomintangu — partii, która założyła państwo tajwańskie w roku 1949, a dzisiaj opowiada się za łagodzeniem polityki względem Chin.
Dla wielu komentatorów od geopolityki sobotnie głosowanie będzie drugim najważniejszym wydarzeniem roku, tuż po listopadowych wyborach prezydenckich w Stanach.
W niedzielę: przyjdzie czas na odrobinę rozrywki (choć głównie wieczorową porą) — rozpocznie się Australian Open, czyli pierwszy wielkoszlemowy turniej tenisowy w tym roku.
NEWSROOM

via Giphy/Peacock Official
Krypto = stan umysłu
W grudniu doczekaliśmy się najnowszego scamu z udziałem kryptowalut, tym razem w Australii, gdzie nieostrożni inwestorzy utopili 1.3 mld dolarów w funduszu pod nazwą HyperVerse.
Fundusz działał i zbierał wpłaty od 2021 roku, a twarzą przedsięwzięcia był niejaki Steven Reece Lewis — typek po Cambridge, pracy w Goldman Sachs i sprzedaniu poprzedniej firmy do Adobe.
Środki miały posłużyć do — uwaga — budowy zdecentralizowanego metaverse’u, oferującego nieograniczone stopy zwrotu z inwestycji.
Teraz gdy całość okazała się jednak piramidą finansową, australijska redakcja Guardiana odkryła, że… Lewis najprawdopodobniej nie istnieje.
W archiwach zarówno uniwersytetu, jak i Goldmana nie ma po nim śladu, a nikt w Adobe nie przypomina sobie, żeby kupował od niego jakąkolwiek firmę.
Problematyczne reklamy w TV Republika
Po niedawnym zamieszaniu na antenie duchowego następcy TVP (propozycje czipowania migrantów i lokowania ich w pozostałościach obozów koncentracyjnych) szereg znanych brandów rzucił się do wycofywania reklam ze stacji — co w praktyce okazuje się dość skomplikowane.
Sloty reklamowe w Republice były w większości sprzedawane w ramach większego pakietu oferowanego przez Polsat Media.
Ten z kolei nie ma zamiaru łatwo rozstawać się ze sprzedanymi już reklamami i domaga się od firm opłat za rozwiązanie kontraktów.
W tej sytuacji znalazły się m.in. Ikea, Wedel, Skoda, Żabka, Tarczyński, czy mBank. Przedstawiciel jednej z firm zasugerował, że skoro czas antenowy zarezerwowany na te reklamy musi zostać wykorzystany, to można strollować Republikę puszczając na jej antenie progresywne kampanie społeczne — co wydaje się równie kuszące, jak mało prawdopodobne.
W nieruchomościach dzieją się rzeczy
W zeszłym tygodniu rząd przedstawił swój nowy pomysł na mieszkalnictwo, czyli program wsparcia w zakupie pierwszej nieruchomości nazwany „Mieszkanie na start”.
System zakłada sztywniutkie stopy oprocentowania kredytów, w zależności od kryterium dochodowego i liczebności rodziny.
Analitycy wskazują, że program jest niezbyt korzystny dla singli, za to bardzo korzystny dla par z trójką dzieci — te otrzymują kredyt 0% na zakup, nawet jeśli już posiadają własne mieszkanie.
Krytycy nowej polityki wskazują, że limity kwotowe/zarobkowe uniemożliwiają zakup mieszkań w największych miastach, gdzie ceny są już wygrzane do granic możliwości — za co też odpowiada program dopłat do kredytów, ale ten z zeszłego roku.
INNE RZECZY
Koniec epoki. Po 28 latach Microsoft wycofuje WordPada z najnowszej wersji Windowsa 11.
Anders Breivik powraca. Tym razem pozywa państwo norweskie za łamanie praw człowieka, czyli trzymanie go w izolatce (wyposażonej w siłownię i Xboxa).
To wiele tłumaczy. Wg. źródeł Wall Street Journal pracownicy SpaceX mają dość spotkań z Muskiem, kiedy ten jest na kwasie, grzybkach lub ketaminie.
.do widzenia
Jeśli ktoś akurat w drodze na lotnisko, to chill out — w Polsce latają głównie Boeingi 737 MAX 8, które podobno mucha nie siada 👌.