🗞️ Bogaty jak Irlandczyk

CZWARTEK, 12.10.2023 | 1545 słów, 5m 43s lektury

CYFERKI

🗳️🌍 560 tys. wyborców

Do tej pory ponad pół mln Polek i Polaków zarejestrowało się, żeby głosować zza granicy — już na tym etapie jest to o 200 tys. osób więcej niż w 2019 roku.

👡💹 8.6 miliarda dolarów

Wartość rynkowa Birkenstocka po środowym debiucie na New York Stock Exchange. Niemiecki brand zaliczył trzecie największe IPO w tym roku.

👑🤖 5% szans na prezydenturę

Świadkowie zeznający w sprawie FTX ujawnili, że Sam Bankman-Fried bardzo precyzyjnie obliczył swoje szanse na zostanie prezydentem USA.

⛽🇫🇷 27 lat dostaw gazu

Francuski gigant energetyczny, TotalEnergies, podpisał z Katarem 27-letni kontrakt na dostawy gazu LNG. Transporty paliwa emitującego CO2 są zagwarantowane na lata 2026-2053, choć Francja zobowiązała się do zerowych emisji już w roku 2050.

INTERNET

Hasła odchodzą w niepamięć

Niedługo imię pierwszego zwierzaka z dzieciństwa przestanie być gwarancją bezpieczeństwa naszych finansów, danych osobowych i dobrego samopoczucia. Wczoraj Google zrobił największy jak dotąd krok w kierunku ubicia fenomenu haseł do kont użytkownika.

O co chodzi: Google rozwija technologię kluczy dostępu (passkeys), która stała się dostępna dla użytkowników wszystkich ich aplikacji już w maju tego roku.

• Klucze dostępu mają gwarantować zwiększone bezpieczeństwo i zdjąć z nas przykry, a zarazem trudny obowiązek zapamiętywania rzeczy (w sensie haseł).

Nowy standard uwierzytelnia dostęp za pomocą zaszyfrowanych tokenów, wymienianych pomiędzy aplikacją, do której się logujemy oraz urządzeniem, z którego korzystamy.

• Żeby uruchomić logowanie, mamy do dyspozycji dane biometryczne lub kod PIN (który niestety, ale wciąż trzeba zapamiętać).

Różnica jest taka, że nawet zhackowanie czyjegoś PINu, lub skopiowanie odcisków palców nie pozwala na złamanie zabezpieczeń, bo wciąż trzeba posiadać przypisane wcześniej urządzenie, żeby zalogować się do konta.

Przy okazji: ostatnie ruchy Google’a wygodnie zbiegły się w czasie z dużym wyciekiem wrażliwych danych użytkowników 23andMe.

• To amerykański serwis, który pozwala budować własne drzewa genealogiczne, na podstawie danych DNA — w Europie jego odpowiednikiem jest strona MyHeritage.

• W zeszłym tygodniu na forach internetowych pojawiły się bazy danych wykradzione z 23andMe, ze szczególnie dużą ilością osób klasyfikowanych jako Żydzi aszkenazyjscy.

Wyciek nie był nawet skutkiem złamania zabezpieczeń serwisu. Zamiast tego hakerzy wykorzystali technikę znaną jako ’credential stuffing’.

• Myk ten polega na wykorzystywaniu haseł dostępu, które były wcześniej wykradzione z innych serwisów, do prób logowania się w kolejnych aplikacjach.

Założenie (bardzo często słuszne) jest takie, że większość użytkowników korzysta z tego samego hasła do wszystkich kont.

Co dalej: klucze dostępu w produktach Google są już dostępne od maja, ale dopiero teraz firma zaczyna wprowadzać je jako defaultowe ustawienie. Przy nadchodzących próbach logowania do np. Gmaila pojawią się komunikaty pytające o chęć ustawienia passkeys jako głównej metody dostępu.

• Choć firma ogłosiła zmianę ustawień na default już wczoraj — nie wiadomo, w którym dokładnie momencie nastąpi to w Polsce. Na czas pisania passkeys są wciąż dostępne wyłącznie z poziomu ustawień, z oznaczeniem BETA.

4 WAŻNE RZECZY™

1. 🇵🇸 Koniec paliwa w Strefie Gazy

W efekcie oblężenia Strefy Gazy przez wojska Izraela do enklawy przestały docierać dostawy podstawowych towarów i surowców.

• Wczoraj pracować przestała lokalna elektrownia, której skończyły się zapasy gazu ziemnego — na całym terytorium odcięty został prąd z sieci energetycznej.

• Mieszkańcy posiłkują się agregatami prądotwórczymi, ale na dniach wyczerpią też zapasy benzyny, co będzie oznaczać całkowity brak prądu dla ponad 2 milionów obywateli.

Poza surowcami Izrael blokuje też dostawy żywności i wody, próbując wymusić na Palestyńczykach i rządzących nimi Hamasie rozpoczęcie negocjacji w sprawie wymiany zakładników. Zachodni liderzy zaczynają powoli sprzeciwiać się dalszej blokadzie, która może doprowadzić do klęski humanitarnej.

2. 🇸🇰 Jest rząd na Słowacji

Zwycięski w niedawnych wyborach parlamentarnych były premier Słowacji, Robert Fico, stworzył koalicję, która jest w stanie powołać rząd. W jego skład wejdzie socjaldemokratyczna partia premiera oraz centrolewicowi i nacjonalistyczni koalicjanci.

• Fico kandydował promując podejście eurosceptyczne i antyukraińskie. Podczas szczytu UE pod koniec października jego rząd będzie reprezentował stanowisko Słowacji i może ubiegać się o ograniczenie dostaw broni dla ukraińskiej armii, tworząc wspólny front z Węgrami Viktora Orbána.

3. 🇵🇱 Ostatnie sondaże: na ostrzu noża

Pojawiły się jedne z ostatnich badań opinii publicznej przed niedzielnym głosowaniem, które w formacie innym niż ten poważny newsletter streścilibyśmy słowami: a ch*j ich tam wie.

• Ipsos dla OKO.press i TOK FM daje 36 proc. dla PiS, lekkie spadki opozycji demokratycznej i możliwość utworzenia prawicowego rządu, ale tylko pod warunkiem dogadania się PiS z Konfederacją.

• Nowszy sondaż United Surveys dla WP daje większość sejmową grupie KO, Lewica & Trzecia Droga, głównie dzięki wzrostom mniejszych ugrupowań.

Wszystkie sondaże przewidują największą frekwencję od lat, czemu z tego miejsca serdecznie kibicujemy.

4. 🇦🇺 Dziennikarka wypuszczona z więzienia w Chinach

Australijska dziennikarka chińskiego pochodzenia, Cheng Lei, została wypuszczona i może powrócić do kraju, po 3 latach pozbawienia wolności w Chinach.

• Lei pracowała dla międzynarodowego działu chińskiej telewizji państwowej i została uwięziona na podstawie wątpliwych zarzutów o szpiegostwo.

• To kolejna oznaka ocieplenia relacji między Chinami i Australią, które w ostatnich latach były napięte przez blokady handlowe nakładane przez Państwo Środka na australijski eksport.

GOSPODARKA

Irlandia nową Zatoką Perską

Kraj zacznie odkładać bogactwa ze swoich zasobów naturalnych, czyli amerykańskich korporacji i stworzy fundusz inwestycyjny, który ma zabezpieczyć przyszłość Irlandii.

O co chodzi: jest jedna przyczyna, dla której zdecydowana większość międzynarodowych gigantów wywodzących się ze Stanów zakłada europejskie siedziby w Dublinie — sympatycznie niski podatek dochodowy.

• Stawka obowiązująca w Irlandii to 12.5% (niższa w UE jest tylko na Węgrzech). To, w połączeniu z anglosaską kulturą spowodowało, że obecnie na wyspie działa i płaci podatki ponad 1600 zagranicznych korporacji.

• W tym roku zasilą budżet Irlandii o 23 miliardy euro — ponad 2x więcej niż zaledwie 3 lata temu.

Wpływy z podatków Meta, Apple, Pfizera, czy Microsoftu powodują, że Irlandia ma notoryczną nadwyżkę budżetową i musi wręcz szukać pomysłów na to, co zrobić z pieniędzmi.

Co począć: w tej sytuacji obóz rządzący postanowił wydzielić część dochodu na długoterminowe inwestycje w ramach państwowego funduszu, na kształt Norwegii, lub Arabii Saudyjskiej.

• Fundusz ma zebrać 100 miliardów euro do 2035 roku, a rząd będzie prawnie zobowiązany do zasilania go z budżetu państwa kwotą o wartości 0.8% rocznego PKB.

• Zebrane środki będą inwestowane, a pierwsze wypłaty z funduszu na rzecz państwowych wydatków będą możliwe dopiero w roku 2040.

Co dalej: posunięcie irlandzkiego rządu jest dość ryzykowne, ze względu na pogarszającą się sytuację z mieszkalnictwem, szczególnie w obrębie Dublina.

• Prowadząca w sondażach opozycja wytyka rządzącym, że pakują się w wymyślne strategie inwestycyjne, zamiast pakować się w dopłaty do mieszkań i nowych projektów nieruchomościowych.

• Przedstawiciele rządu przyznają, że może im to zaszkodzić w przyszłorocznych wyborach.

Podkreślają jednak, że jest to odpowiedzialna decyzja, która zabezpieczy Irlandię przed sytuacjami takimi jak katastrofalny dla kraju kryzys finansowy z 2008 roku, kiedy Irlandia stanęła na granicy bankructwa.

NEWSROOM

Pierwsza analiza asteroidy

Po tygodniach czekania NASA podzieliła się wreszcie pierwszymi wnioskami z analizy próbki asteroidy Bennu, sprowadzonej na Ziemię we wrześniu, po 7-letniej misji kosmicznej.

• Materiał zawiera węgiel i wodę — dwie substancje, które są uznawane podwaliny wszystkich form życia. Według naukowców to właśnie asteroidy takie jak Bennu sprowadziły wodę na Ziemię, uderzając w planetę ok. 4-4.5 mld lat temu.

• Kosmiczny żwirek zebrany z asteroidy przejdzie teraz szczegółowe badania międzynarodowej grupy naukowców, którzy będą szukać informacji dotyczących początków powstawania naszej galaktyki.

Apetyt na ciała niebieskie tylko rośnie — dzisiaj wystartować ma kolejna misja, która zbierze próbkę z metalicznej asteroidy nazwanej Psyche, fruwającej obecnie pomiędzy Marsem a Jupiterem.

Kryptowaluty Hamasu przejęte

Napastnicy sfinansowali swoją kampanię terroru przeciwko Izraelowi w dużej mierze dzięki funduszom zebranym w kryptowalutach, które są teraz tropione przez izraelskie służby cyberbezpieczeństwa.

• Szacuje się, że pomiędzy 2021 a 2023 Hamas zebrał w ten sposób 41 mln dolarów, omijając międzynarodowy nadzór finansowy i sankcje.

• We wtorek izraelskie służby poinformowały o zamrożeniu szeregu portfeli zawierających krypto, które namierzyli dzięki współpracy z Binance — jedną z największą giełdą kryptowalut na świecie.

Łatwość, z jaką Hamas zgromadził olbrzymie środki finansowe (głównie dzięki wsparciu Iranu), wskrzesiła obawy związane z anonimowością krypto, które jest trudne do monitorowania i było już w przeszłości wykorzystywane przez organizacje przestępcze.

Mniej luksusu na świecie

We wtorek wyniki za Q3 opublikowała największa na świecie firma w branży luxury — francuski LVMH. Choć sprzedaż lekko urosła w porównaniu z poprzednim kwartałem, wzrosty były najwolniejsze od blisko 3 lat, skutkując 8% spadkiem na giełdzie.

• Francuski gigant traci ostatnio swoją brokatową posypkę. Najpierw Elon Musk odebrał założycielowi firmy, Bernardowi Arnault, tytuł najbogatszego człowieka na Ziemi, a następnie duński Novo Nordisk zmiótł LVMH z pozycji największej firmy w Europie.

• Zadyszka firmy wynika bezpośrednio z zadyszki gospodarczej Chin, gdzie społeczeństwo coraz mocniej zaciska pasa, przy czym coraz rzadziej jest to pas od Louis Vitton.

W OBIEKTYWIE

INNE RZECZY

• Dużo energii dla AI. Nowe badanie uniwersytetu w Amsterdamie szacuje, że w 2027 roku branża będzie pochłaniać tyle energii elektrycznej co Szwecja, lub Argentyna.

• InPost dumą narodu. Firma będzie oficjalnym partnerem Tour de France 2024, z ekspozycją marki na mecie każdego etapu największego wyścigu kolarskiego na świecie.

• Strefa wolna od vanlife’u. Od 2025 roku do centrum Sztokholmu nie będzie można wjechać samochodem z napędem dieslowym lub benzynowym — dopuszczane będą tylko elektryki.

• Milion Mentzena. Sławomir oferuje 1 milion PLN za dostarczenie mu nagrania, w którym Mateusz Morawiecki ma się przyznawać do kupowania nieruchomości przez podstawionych pośredników.